5,079
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
„Precel”, „bajgiel”, „obwarzanek” – wszystko to są określenia używane dość wymiennie nie tylko przez turystów, ale nawet przez samych krakowian, na ów charakterystyczny dla Krakowa wypiek o „kształcie owalnym, z otworem w środku”, którego „fakturę powierzchni tworzą sploty w formie spirali”.<ref>Opis produktu za: [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52010XC0216(01) Publikacja wniosku zgodnie z art. 6 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 510/2006 w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych (2010/C 38/08), nr WE: PL-PGI-005-0674,] Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej</ref> Należy on do wielkiej, starożytnej i niezwykle różnorodnej rodziny gatunków pieczywa o dziurawych kształtach – pierścieni, wianków, ósemek, węzłów itp. Zróbmy więc sobie małą wycieczkę po Świecie Dziurawych Wypieków. == Wspólni przodkowie Common Ancestors ==[[File:Bread shop in the street.jpg|thumb|left|upright|Chłopiec sprzedający A boy peddling ''ka'ak'' w Jerozolimie w in the streets of Jerusalem in 2012 r.]]Bajgle, precle i obwarzanki, choć różneBagels, pretzels and ''obwrzanki'' are similar enough to each other as to suggest a common origin. According to są na tyle do siebie podobne, że pochodzenie zapewne mają wspólneMs. Według pani Marii BalinskiejMaria Balinska, autorki książki o bajglachwho wrote a book on the history of bagels, historia okrągłych wypieków z dziurką sięga czasów starożytnego Rzymuholey breads date back all the way to ancient Rome. Za prekursora wszystkich She believes the ancestor of all (albo prawieor almost all) tego typu produktów uważa bowiem such bread products to be the ''buccellata'',<ref>{{Cyt
no edit summary
{{data|16 sierpnia August 2019}}
[[File:Krakowskie Precle Złote Tarasy.jpg|thumb|upright|A stand selling "Cracow pretzels" at the Golden Terraces shopping mall in Warsaw]]
In a few shopping malls and other places in Warsaw you can find stands like the one pictured here, selling what the sign claims to be ''krakowskie precle'', or Cracow pretzels. Intriguingly, [http://krakowskieprecle.pl/o-firmie the company that distributes them in Warsaw] proudly boats that these "pretzels" are shipped each morning straight from Mr. Czaja's bakery in Cracow. But if we take a look at Mr. Grzegorz Czaja's bakery website, we'll see that what he bakes there is not pretzels, but something called ''obwarzanki'' (pronounced ''awb-vah-{{small|ZHAHN}}-kee''). It seems as though the ''obwarzanki'' magically turn into pretzels the moment they arrive in Warsaw! Can we chalk it up to merely yet another linguistic difference between Cracovian and Warsovian Polish? Or is there a more profound distinction between pretzels and ''obwarzanki''?
"Pretzel", "bagel", "''obwarzanek''" are all used by both tourists and native Cracovians to refer to the specifically Cracovian bread which "takes the form of an oval with a hole in the middle" and whose "surface is formed by strands of dough twisted into a spiral".<ref>Description of the product according to: [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52010XC0216(01) Publication of an application pursuant to Article 6(2) of Council Regulation (EC) No 510/2006 on the protection of geographical indications and designations of origin for agricultural products and foodstuffs (2010/C 38/08), EC No: PL-PGI-005-0674,] Official Journal of the European Union</ref> Although unique to Cracow, it nonetheless belongs to the great diverse family of holey breads. So let's take a look at the bigger picture now.
| nazwisko = Balinska
| imię = Maria
| rok = 2008
| strony = 7
}}</ref> or small, round, double-baked pieces of hardtack czyli okrągłe, twarde, dwukrotnie pieczone sucharki używane przez rzymskich legionistów jako suchy prowiant w IV w.n.e (jeśli nie wcześniej). Czy rzeczywiście miały one kształt pierścieni, czy raczej zwykłych dysków, chyba do końca nie wiadomo. Autor bloga [http://pass-the-garum.blogspot.com/2014/10/bucellatum-roman-army-hardtack.html ''Pass the Garum''] zrekonstruował je jako te drugie, z małymi tylko dziurkami wykonanymi szpikulcem, żeby powietrze i wilgoć miały którędy uciec podczas pieczenia. Bardziej wiarygodna wydaje się hipoteza, również wspomniana przez panią Balinską, że ''buccellatum'' było raczej prekursorem okrągłego opłatka używanego przez chrześcijan w sakramencie Eucharystii.
[[File:Martwa natura z ciambellami.JPG|thumb|upright=.6|Cristoforo Munari (1667–1720), ''Martwa natura z arbuzem i ciambellami'']]
