Changes

== Od powietrzaFrom Plague, głodu i braku piwa Pestilence and Shortage of Beer ==Wróćmy więc do Bernarda i tego, jak uratował So let's return to Fether Bernard and how he supposedly saved Grodzisk from an epidemic that befell the town of Grodzisk od szalejącej w mieście zarazy. Oto jak opisał ów cud hagiograf BernardaThis is how it happened according to his hagiographer, ks. Marcin Chwaliszewski:

[[File:Grodziskie reklama.JPG|thumb|upright|Reklama piwa grodziskiego z lat 1930.Grodziskie beer advertisment from the 1930s]]

| In the year 1620, remembered for the Polish defeat at Țuțora and other great calamities, including the pestilence which ravaged the entire nation, when this terrible disease betided the town of Grodzisk in the Diocese of Poznań and when its inhabitants {{...}} for 40 day joined in processions and public prayers, they saw a person surrounded by a bright light, rising above the town in heavenly clouds, holding a cross and clad in Benedictine garb. Enlightened by Divine instinct and by Father Andrzej Karsznicki, who had known Bernard well since their school years, they understood that it was a sign from God that the entire town should piously visit the tomb of this Venerable Servant of God in the Lubiń monastery. {{...}} Every year, the thankful town of Grodzisk made a voluntary offering of a keg of beer to the Lubiń monastery and a candle for Bernard's tomb. These offerings continued until the monastery's dissolution in 1835.| oryg = W roku 1620, pamiętnym klęską Polaków pod Cecorą i innymi nieszczęściami wielkimi, mianowicie morowym powietrzem, grasującym po całym kraju, gdy ta straszna zaraza pustoszyła miasteczko Grodzisk w diecezji poznańskiej, a mieszkańcy jego {{...}} przez 40 dni odbywali procesje i modły publiczne, ujrzeli w czasie procesji osobę otoczoną wielką jasnością, wznoszącą się nad miastem w obłokach niebieskich, z krzyżem w ręku, w ubiorze benedyktyńskim. Instynktem Bożym oświeceni i przez o. Andrzeja Karsznickiego, {{...}} który jako współuczeń z czasów szkolnych znał dobrze Bernarda, przekonali się naocznie, iż to jest znakiem od Boga danym, aby grób tego Wielebnego Sługi Bożego w klasztorze lubińskim całe miasteczko z nabożeństwem nawiedziło. Gdy ślub ten uczynili, niebawem za przyczyną jego morowe powietrze w Grodzisku ustało. {{...}} Z wdzięczności dawało miasto Grodzisk corocznie w dobrowolnej ofierze klasztorowi w Lubiniu beczkę piwa, a świecę do grobu Bernarda. Ofiara ta przetrwała aż do kasacji klasztoru lubińskiego w r. 1835.

ZarazWell then, zaraz! Zaraza zarazą, ale co ze studniąwhat about the well? Modlił się Did Bernard przy niej czy niemiraculously fill it with water or not? Nawet jeśliEven if he did, to raczej nie w it couldn't have happened in 1620 r., bo musiałoby to być as this would have been 17 lat po jego śmierciyears after his death. Jeśli wierzyć ChwaliszewskiemuAccording to the hagiographic account, Bernard helped deliver the town dwellers from pestilence only as a ghost. The only detail that checks out is the keg of beer given to Bernard uchronił mieszkańców od epidemii już jako duchthe monastery each year. JedyneWhere, co się zgadzathen, to beczka piwa co roku oddawana klasztorowi. Skąd zatem podanie o studnidoes the story about the well come from? Najstarszą jej wersję znalazłem we wspomnieniach Edwarda RaczyńskiegoThe oldest version of that legend I found was told by Edward Raczyński, posła na sejm Wielkiego Księstwa Poznańskiegoa member of parliament of the Grand Duchy of Posen (Poznań), który tak opisał swoją wizytę w kościele benedyktynów w Lubiniuwho thus described his visit at the Benedictine church in Lubiń:

| While admiring the sepulchers, I looked with reverence at the monument to Bernard, a monk of this monastery, who is counted among the blessed and whose tomb stands close to the church door. {{...}} One day, as I have been told here, the Blessed Bernard went to Grodzisk, where he encountered its residents greatly distressed because the well, whence they drew water for the brewery, which was the sole source of income for the town and the local hospital, had run completely dry. The monk took pity of the hapless, said a prayer to God and blessed the well, in which, as if from beneath an Artesian drill, a spring rose up immediately. The brewers got to work at once and what was their surprise when, having tasted the new batch of beer, they found it inimitably better than ever before. I shall not vouch for the veracity of this account, but what I am sure of is that the beer of Grodzisk has been famous throughout the region for centuries and that until a few dozen years ago the inhabitants of Grodzisk marched in yearly procession to Lubiń, where they left a keg of beer on the the Blessed Bernard's tomb as an offering to the monastery.| oryg = Śledzeniem grobów zajęty, z uszanowaniem spoglądałem na pomnik Bernarda, zakonnika tego klasztoru, który między błogosławionymi jest policzony i którego grobowiec blisko drzwi kościelnych stoi. {{...}} Dnia jednego, tak mnie tu upewniano, błogosławiony Bernard udał się do Grodziska i spostrzegł tamecznych mieszkańców mocno strapionych z powodu, że studnia, z której oni wodę do miejskiego browaru czerpali, wyschła zupełnie, browar zaś jedynym był źródłem dochodu miasta i szpitala. Użalił się nad nieszczęśliwymi zakonnik i głęboko do Boga westchnąwszy, pobłogosławił studnię; aliści jak gdyby spod artezyjskiego świdra, trysnęło źródło natychmiast; biorą się niebawnie do roboty piwowarzy, lecz jakież ich było zdumienie, gdy skosztowawszy zrobionego piwa, znaleźli smak jego lepszym nierównie, jak był kiedykolwiek.

I znowu: ilość piwa dla mnichów się zgadza Again, the amount of beer offered to the monks checks out – i tyle. W legendzie podanej przez Raczyńskiego nie ma mowy o morowym powietrzubut that's it. Nieszczęście, któremu cudownie zaradził oThere's no mention of any epidemic in Raczyński's story. The calamity that Father Bernard miraculously resolved (w tej wersji – jeszcze ze życiain this version, during his lifetime), polegało wyłącznie na braku wody do warzenia piwawas the lack of water for brewing beer. Wychodzi więc na to, że dopiero później ktoś połączył dwie legendy w jedną, uznawszy najwyraźniej, że podanie o wyschniętej studni należy dodatkowo udramatyzować opowieścią o&nbspIt seems that it was only much later that someone combined these two legends into one;zarazieperhaps they thought that a story about the dried-up well should be made more dramatic by throwing pestilence in. Tak jakby brak piwa nie był dostatecznie straszliwą katastrofąAs if shortage of beer weren't a disaster terrible enough!