Changes

Gotowanie według przepisów sprzed kilku wieków jest nie lada wyzwaniem nawet dla doświadczonych kucharzy. Istnieją jednak potrawy tak banalnie proste, że nawet początkujący kucharze powinni sobie z nimi poradzić – czy to setki lat temu, czy też dziś (a nawet tym bardziej dziś, bo narzędzia kuchenne mamy teraz łatwiejsze w użyciu). Kuchennym nowicjuszom chciałbym zaproponować więc kilka przepisów z najstarszej wydanej drukiem polskiej książki kucharskiej.

Ową książkę, wydaną po raz pierwszy w&nbsp;1682&nbsp;r., napisał Stanisław Czerniecki, nadworny kuchmistrz książąt Lubomirskich. Dał jej wprawdzie dwujęzyczny, łacińsko-polski, tytuł: ''Compendium ferculorum, albo Zebranie potraw'', ale już treść była wyłącznie po polsku. Autor dobrze zdawał sobie sprawę, że stworzył coś, czego jeszcze nie było, czyli pierwszą książkę kucharską w&nbsp;tym języku. „Że jeszcze dotąd – pisał – naszym językiem polskim tak potrzebnej rzeczy żaden przede mną nie chciał pokazać światu, odważyłem się ja, abym {{...}} przy nieudolności mojej uczyniwszy {{...}} ''Zebranie Potraw'', polskiemu prezentował światu.”<ref>{{Cyt

| nazwisko = Czerniecki

Wróćmy do przepisu. Co my tu właściwie mamy? Mięso zaprawione na kwaśno, słodko i&nbsp;ostro. Większość Polaków zapewne tak wyobraża sobie może kuchnię indyjską czy tajską, ale nie staropolską. A&nbsp;jednak, ci Staropolacy, których było na to stać, takie właśnie połączenia smakowe cenili najwyżej i&nbsp;takich w&nbsp;książce Czernieckiego znajdziemy najwięcej. Czy warto więc męczyć się w&nbsp;odtwarzanie tych przepisów, jeśli efekt może okazać się dla nas zupełnie niejadalny?

Nie martwcie się: wśród ponad 300 przepisów zawartych w&nbsp;''Compendium ferculorum'' można znaleźć kilka potraw na tyle prostych, że ich receptury od wieków niemal nie zmieniły się i&nbsp;– nawet zapisane staropolszczyzną – brzmią zaskakująco znajomo. Są to dania jajeczne, zapewne tak stare, jak długo ludzie hodują kury. Zacznijmy od receptury najbanalniejszej, czyli na zwykłą jajecznicę:

| źródło = ''Op. cit.'', s. 75 }}

Któż nie pamięta z&nbsp;czasów studenckich tego przepysznego dania śniadaniowego, którym była jajecznica na winie? Brało się do tego jajka, masło i&nbsp;wszystko, co się nawinie (stąd nazwa). Nazwa dania jest oczywiście żartem, no bo kto by dodawał do jajecznicy prawdziwego wina? Ani to opłacalne, ani smaczne.

{{Przypisy}}

Jeśli ktoś chciałby sobie poczytać oryginalne wydanie ''Compendium ferculorum'' z&nbsp;1682&nbsp;r., to polecam skany w&nbsp;[https://polona.pl/item/compendium-fercvlorvm-albo-zebranie-potraw,MzQ5MDIzMw/4 Polonie,] czyli witrynie internetowej Biblioteki Narodowej. Na szczęście nie jest to jedyny sposób zapoznania się z&nbsp;tym dziełem, bo można też kupić wydanie współczesne, zredagowane i&nbsp;opatrzone komentarzem przez prof. Jarosława Dumanowskiego, a&nbsp;wydane przez Muzeum Pałacu Jana III w&nbsp;Wilanowie jako pierwsza książka z&nbsp;serii ''Monumenta Poloniae Culinaria'':

* {{Cyt