Changes

Anyway, it looks like the poet confused two different cookey books (which were, as it happens, the only two Polish language cookbooks printed before the end of the 18th century) – ''Compendium Ferculorum'' by Czerniecki, published in 1628, and ''The Perfect Cook'' by Wielądko, published a hundred years later. How come? Was it a mistake or poetic license? Maybe ''The Pefrect Cook'' just had a better ring in the poet's ear than the bland ''A Collection of Dishes'', so Mickiewicz switched the titles on purpose? But if so, then he could have a least explained this manipulation in a footnote. If he hadn't, then perhaps it was because he was genuinely in error himself. This conjecture is confirmed by a letter written by Edward Odyniec, who travelled together with Adam Mickiewicz in Italy, where he mentions a worn copy of a piece of culinary literature that the poet always would carry in his luggage.

| źródło = Edward Odyniec, list z  letter of 28 kwietnia April 1830 r., cyt. wquoted in: {{Cyt

Strona tytułowa Title page of ''Kucharza doskonałegoKucharz doskonały'' Wojciecha Wielądki(''The Perfect Cook'') by Wojciech Wielądko.</poem>]]

Znany mickiewiczologDistinguished Mickiewiczologist, profProf. Stanisław Pigoń, zaproponował całkiem przekonujące rozwiązanie zagadki: otóż kuchenna lektura, w&nbsphas suggested a quite convincing solution of this puzzle;której rozczytywał się Mickiewicz, bezskutecznie marząc o&nbsp;wyprawieniu staropolskiej uczty, to było istotnie it was ''Compendium ferculorum'', z&nbsp;tym że była that Mickiewicz loved to książka "stararead when pining for Polish cuisine and dreaming of having an actual Old Polish banquet in real life, obdarta"but it was old and tattered, a&nbsp;przez to pozbawiona strony tytułowejand missing its title page. So Mickiewicz znał więc doskonale treść dzieła i&nbsp;dedykacji oraz nazwisko autoraknew very well the contents of the work and the dedication, as well as the author's name, ale nie znał tytułubut he was ignorant of its title. Natomiast On the other hand, he probably naver read ''Kucharza doskonałegoThe Perfect Cook'' pewnie nigdy nie miał okazji czytać, ale mógł o&nbsp;nim kiedyś usłyszeć; tytuł mu się spodobał i&nbsp;zapadł w&nbsp;pamięć, a&nbsp;po latach poeta skojarzył go z&nbsp;tajemniczą skarbnicą staropolskich przepisów, która jakimś trafem dostała się w&nbspbut he might have heard about it;jego ręcethe title could have stuck in his head and he may have later associated it with the mysterious treasure-trove of Old Polish recipes that had somehow found its way into his hands.

A co to był za trafAnd how did it find its way into his hands? Wydaje sięWell, że it seems that Mickiewicz zamierzał przedstawić bliżej dzieje swojego egzemplarza intended to tall us that through the Tribune''Compendium'' ustami Wojskiegos mouth. Wojski uważa bowiem swoją książkę kucharską za przedmiot na tyle cenny, by mógł być godnym podarkiem dla genThe Tribune thought his cookbook so precious that he considered it a worthy gift for Gen. DąbrowskiegoDąbrowski. I&nbsp;przy tej okazji zabiera się do nakreślenia drogiWhile presenting the book to the general, jaką ten skarb przeszedł, zanim zbłądził do Soplicowahe was also going to recount the itinerary the book had traveled until it wondered into Soplicowo.

I [[File:Pałac w&nbsp;tym miejscu, jak zwykle, Wojskiemu przerwano, a&nbsp;na podjęcie wątku nie było więcej okazjiKopaszewie. Apetyt na ciekawą historię już rozbudzonyjpg|thumb|Kopaszewo Palace, a&nbsp;tu musimy obejść się smakiem! Ale nie wszystko stracone – jeśli czegoś nie ma w&nbsp;wersji kanonicznej, to może znajdziemy to w&nbsp;wyciętych scenach? Bingo! Zachował się rękopis ''Pana Tadeusza'', z&nbsp;takim oto fragmentem, który ostatecznie nie trafił do druku:Kościan County]]

[[File:Pałac w&nbspThis is where the Tribune got interrupted again and there would be no later occasion to pick up the thread. Now that our appetite for an interesting story has been whetted, the dish is being snatched away from our mouths! But don't despair, not all is lost;Kopaszewieif something's missing in the canonical version, maybe we can find it in the deleted scenes? That's right! There's an original manuscript version of ''Pan Tadeusz'' with a passage that never made it into print.jpg|thumb|"<i>Tę książkę… zapisał… sąsiadowi swemuIt says that the Tribune's cookbook originally belonged to a Greater Poland nobleman called Captain Poniński who used this book to give opulent feasts. Before he died,<br>Co mieszkał w&nbsp;Kopaszewie – Panu Skórzewskiemu…</i>"he had given it to his neighbour, Lord Skórzewski, who lived in the village of Kopaszewo. His widow, Lady Skórzewska, in turn, offered it to Bartek Dobrzyński, a Lithuanian who often travelled to Greater Poland in business. But Dobrzyński was a poor nobleman with a modest kitchen and had no use of a cookbook meant for aristocratic courts, so the gave it to the Tribune, for use in Judge Soplica's household.<ref>{{Cyt

| wydawca = rękopis manuscript }}; cyt. wquoted in: {{Cyt

| strony = 313–314 }}; cyt. w: {{Cyt | nazwisko = Piechota | imię = Marek | tytuł = "Pieśni ogromnych dwanaście...": Studia i&nbsp;szkice o&nbsp;"Panu Tadeuszu" | url = http://www.sbc.org.pl/Content/67443/piesni_ogromnych_dwanascie.pdf | nazwisko r = Ocieczek | imię r = Renarda | rozdział = "Zabytek drogi prawych zwyczajów" – o&nbsp;książce kucharskiej, którą czytywał Mickiewicz | wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | miejsce = Katowice | rok = 2000 | strony = 190 }}</ref><br>Pałac w&nbsp;Kopaszewie (pow. kościański).]] {{ Cytat| <poem>Lecz Wojski kończył, kielich napełniając trunkiem.Książka dostała mi się szczególnym trefunkiem.Tę książkę, jako mówił mnie Bartek Dobrzyński,Posiadał w&nbsp;Wielkopolszcze naprzód Pan Poniński.Nie ów Poniński Łodzia, człowiek z&nbsp;brzydką sławą,Co kraj przedawszy, umarł u&nbsp;Żyda pod ławą,Lecz Poniński starosta; ten żyjąc wspaniale,Podług tej książki dawał obiady i&nbsp;bale.Przed śmiercią zapisał ją sąsiadowi swemu,Co mieszkał w&nbsp;Kopaszewie – Panu Skórzewskiemu,Wreszcie książkę od Pana Skórzewskiego żonyDostał Bartek Dobrzyński, Prusakiem rzeczony,Gdy gościł w&nbsp;Wielkopolszcze. Jak zabytek drogiPrawych zwyczajów, przywiózł ją w&nbsp;ojczyste progi,Lecz małą ma kuchnię, człek miernego stanu,Dał ją mnie – niechaj służy Wielmożnemu Panu.</poem>| źródło = {{Cyt | nazwisko = Mickiewicz | imię = Adam | tytuł = Pan Tadeusz | wydawca = rękopis }}; cyt. w: {{Cyt | nazwisko = Maciejewski | imię = Jarosław | tytuł = Mickiewicza wielkopolskie drogi | wydawca = Wydawnictwo Poznańskie | rok = 1972 | strony = 313–314 }}; cyt. wquoted in: {{Cyt

}} }}</ref>

[[File:Turew - Chłapowski03.jpg|thumb|left|"''Feast befitting these guests so to Polish hearts dear…''"<ref>A. Mickiewicz, ''op. cit.'', księga Book XI, wersy verses 101–103</ref><br>Pałac w&nbsp;Turwi (pow. kościański)Turew Palace, Kościan County.]]

Ten wielkopolski wątek nie jest bynajmniej przypadkowyThis Greater Poland connection isn't random. This is where Mickiewicz przebywał tam w&nbsp;stayed for a few months in 1831&nbsp;r., kiedy w&nbsp;Kongresówce trwało powstanie listopadowewhile an anti-Russian uprising was raging in the Russian partition of Poland. Pragnął przyłączyć się do powstaniaHe wished to join the insurgency, ale granica między zaborami rosyjskim i&nbsp;pruskim była na tyle szczelnie chroniona, że utknął na dobrych kilka miesięcy w&nbsp;Wielkim Księstwie Poznańskim; powstanie zdążyło już dawno upaśćbut the border between Russian and Prussian partitions was guarded so well that the got stuck in Greater Poland, a&nbsp;wieszcz nadal krążył po dworkach szlacheckich w&nbsp;okolicach Kościana i&nbsp;Jarocinaregion on the Prussian side. The uprising had been long quelled while Mickiewicz was still visiting the noble manors of the Prussian partition, zwiedzającsightseeing, romansując i&nbsp;pisząc poezjeromancing and writing poetry. Liczne opisy szczegółów z&nbsp;życia rzekomo litewskiej szlachtyMany of the details of everyday life, które odnajdziemy w&nbsp; allegedly typical for Lithuanian nobility, that you will find in ''Panu TadeuszuPan Tadeusz''are actually the result of the observations the poet made in Greater Poland. And his precious cookbook – "a dear souvenit of righteous customs", as he wrote in the deleted passage – really did once belong to tak naprawdę wynik obserwacjian Antoni Poniński, które poeta poczynił właśnie w&nbsp;Wielkopolsce. Książka kucharska, którą Mickiewicz woził w&nbsp;swojej biblioteczce podróżnej, rzeczywiście była wcześniej własnością starosty kopanickiego Antoniego Ponińskiego, który podarował ją Ludwikowi Skórzewskiemu, a&nbsp;wdowa po nimwho gifted it to Ludwik Skórzewski and whose widow, Honorata Skórzewska, dała ją w&nbsp;prezencie – niegave it as a present to… no, nie Bartkowi Dobrzyńskiemunot to Bartek Dobrzyński, ale samemu Mickiewiczowibut to Mickiwicz himself, kiedy ten gościł w&nbsp;Kopaszewiewhile he was a guest at Kopaszewo.<ref>{{Cyt

Tam też usłyszał o&nbsp;uroczystej uczcieThis was also where he heard the tales of a great banquet of 1812, którą w&nbsp;1812&nbsp;r. w pobliskiej Turwi wystawił starosta kościański which Józef Chłapowski dla szwadronu 1. Pułku Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej , Captain of Kościan, gave in the neraby palace of Turew, to the soldiers of the 1st Light Cavalry Regiment of the Imperial Guard (elitarnej jednostki armii napoleońskiejan elite unit of Napoleon's army, złożonej wyłącznie z&nbsp;polskiej szlachtymade up exclusively of Polish noblemen), którym dowodził jego synone of whom was his son, Dezydery Chłapowski.<ref>A. Kuźmiński, ''op. cit.'', sp. 126</ref> Mickiewicz przeniósł tę wielkopolską ucztę do Soplicowawould transfer this Greater Poland feast to Soplicowo, wzbogacając ją o&nbsp;staropolskie ''while also enhancing it with an Old Polish menu'' inspirowane zbiorem przepisów, który zachował na pamiątkę pobytu w&nbsp;Wielkopolsceinspired by a cookery book he had kept as a souvenir of his stay in the region.