Open main menu

Changes

Good Humour, Good Health

980 bytes added, 16:36, 16 September 2020
{{ Cytat
| Jestem doktorem nadwornym waszej wysokości i płatny jestem od rządu za I, señor, am a physician, and I am paid a salary in this island toserve its governors as such, abym zdrowia waszego przede wszystkim pilnował i nie dozwolił mu jeść nic takiegoand I have a much greater regard for their health than for my own, co by przyczyną choroby organizmu stać się mogło. Rozkazałem sprzątnąć owoce dlategostudying day and night and making myself acquainted with the governor's constitution, że mają za wiele wilgoci w sobie i studzą krewin order to be able to cure him when he falls sick. Mięsiwa zaś były nazbyt przesycone korzeniamiThe chief thing I have to do is to attend at his dinners and suppers and allow him to eat what appears to me to be fit for him, więc wzbudzające pragnienie, a&nbspand keep from him what I think will do him harm and be injurious to his stomach;kto napojów w znacznej używa ilościand therefore I ordered that plate of fruit to be removed as being too moist, ten niszczy i&nbspand that other dish I ordered to be removed as being too hot and containing many spices that stimulate thirst;wysusza wilgoć żywotną swojego organizmufor he who drinks much kills and consumes the radical moisture wherein life consists.
|źródło = {{Cyt
| nazwisko = Cervantes
| imię = Miguel de
| tytuł = The History of Don Kichot z La ManchyQuixote | url = https://wolnelekturyen.plwikisource.org/wiki/katalogDon_Quixote/lekturaVolume_2/don-kichot-z-la-manchy.html#f2027Chapter_XLVII | inni = tłum. Walenty Zakrzewskitranslated by John Ormsby | miejsce wydawca = Warszawa Wikisource | rok = 18991885 | volume = 2, chapter XLVII
}}
| oryg = Yo, señor, soy médico, y estoy asalariado en esta ínsula para serlo de los gobernadores della, y miro por su salud mucho más que por la mía, estudiando de noche y de día, y tanteando la complexión del gobernador, para acertar a curarle cuando cayere enfermo; y lo principal que hago es asistir a sus comidas y cenas, y a dejarle comer de lo que me parece que le conviene, y a quitarle lo que imagino que le ha de hacer daño y ser nocivo al estómago; y así, mandé quitar el plato de la fruta, por ser demasiadamente húmeda, y el plato del otro manjar también le mandé quitar, por ser demasiadamente caliente y tener muchas especies, que acrecientan la sed; y el que mucho bebe mata y consume el húmedo radical, donde consiste la vida.
{{ Cytat
| Domestic garlic, as Galen writes {{...}}, is hot and dry in the fourth degree {{...}} Garlic is irritating and burning; it hurts, dries and swells the stomach, it induces thirts, makes the head spin and blinds the eyes, therefore wise men do well to be wary of it. {{...}} Garlic is greatly beneficial {{...}} to those who travel to foreign lands and overseas, especially where there are venomous reptiles and noxious, foul-smelling waters. Likewise, it is good against the plague, but only to gross people (peasantry), who are used to eating garlic, {{...}} because it amplifies their innate heat and burns all excesses out; but it in a luxurious man it does much harm.| oryg = Czosnek domowy, pisze Galenus {{...}}, jest rozpalający i wysuszający w czwartym stopniu {{...}} Czosnek gryzie, zapala, morzenia w żywocie czyni, w głowie dmie, żołądek wysusza, pragnienie czyni, wzdymanie żywota, oczy zacimia; przeto nieźle czynią mądrzy ludzie, że się go warują. {{...}} Czosnek domowy jest wielkiego pożytku przeciw wodom szkodliwym, {{...}} jako tym, którzy jeżdżą po wodach i cudzych krainach, gdzie rozmaite gady jadowite i miejsca smrodliwe, zwłaszcza na morzu pożywając. Tymże obyczajem, czasu morowego powietrza – ale to rozumiej grubym ludziom (chłopstwu), a którzy mają czosnku zwyczaj; {{...}} albowiem w nich gorąco przyrodzone pomnaża, wszystkie zbytki wypalając trawi; ale w człowieku rozkosznym wiele złego czyni.
| źródło = {{Cyt
| nazwisko = z Urzędowa
| rok = 1595
| strony = 18
}} , own translation }}
[[File:Pęczek czosnku.jpg|thumb|left|upright|„Czosnek gryzie, zapala, morzenia w żywocie czyni, w głowie dmie, żołądek wysusza, pragnienie czyni, wzdymanie żywota, oczy zacimia…”]]