Changes

What was Jesus doing in Jerusalem in the first place, though? In the times when the Jerusalem Temple still stood (it was demolished in 70 CE), Jews were obligated to make a pilgrimage there at least once a year, for one of three holidays: Passover (''Pesah''), the Feast of Weeks (''Shavuot'') or the Feast of Booths (''Sukkot''). As a pious JewsJew, Jesus never failed to fulfill this obligation, even though he knew he wasn't as safe in Jerusalem as he was in his native Galilee. Eventually, during one of these pilgrimages, he ended up being charged with blasphemy, sentenced to death and executed by crucifixion; it all happened on the first day of Passover.

O tym, że Święto Przaśników wywodzi się z połączenia pasterskich obchodów kocenia się owiec i rolniczego święta nowych zbiorów jęczmienia, I've [[W_weselu_chleb_spożywajEat Bread with Joy,_w_radości_pij_winoDrink Wine with a Merry Heart#Święta_coroczneAnnual Holidays|już pisałemalready written]]about how Passover combines an ancient pastoral festival of lambing ewes and a an ancient agricultural festival of new barley. O tym, że tak powstałą uroczystość skojarzono następnie z biblijną opowieścią o rzekomej ucieczce Żydów z niewoli w Egipcie – teżI've also written about how this combination was later associated with the Biblical story of of the Jews' supposed escape from slavery in Egypt. Ale nie pisałem jeszcze, jak Żydzi obchodzą wigilię pierwszego dnia tego siedmioBut I haven't yet written about how Jews celebrate the eve of the first day of this seven or eight- lub ośmiodniowego świętaday long holiday. W ową „noc inną niż wszystkie inne noce” Żydzi zbierają się na uroczystej kolacjiOn that night, zwanej ``different from all other nights", Jews gather a ceremonial supper called ''seder''. Podaje się na niej siedem potrawIt features seven traditional foods, each charged with some symbolic meaning, z których każda oczywiście coś symbolizujeof course.

{{Video|url=https://vimeo.com/202227066|szer=400|poz=right|opis=Siedem potraw sederowychThe seven seder dishes<br>{{small|By Nina Paley}}}}''MacaMatzah'', czyli przaśny (niekwaszony) chlebor unleavened bread, jest na pamiątkę tego, że Żydzi uciekali z&nbsp;Egiptu w&nbsp;pośpiechu i&nbsp;nie mieli czasu czekać, aż ciasto na chleb wyrośnieis eaten in memory of the Jews escaping Egypt in haste and thus having no time to wait for the dought rise. ''Zeroa'', czyli goleń jagnięcaor a lamb shank, commemorates the lambs whose blood the Jews used to pamiątka po barankusmear on their doorposts as an identification marker just before the escape, którego krwią Żydzi malowali odrzwia i&nbspas well as those later sacrificed in the Jerusalem Temple;progi swoich domów jako znak rozpoznawczy tuż przed ucieczkąnowadays, it's usually substituted for with a&nbsp;także ofiar składanych później w&nbsp;świątyni jerozolimskiej; dziś często zastępowana kurzym udkiemchicken wing. Innym symbolem dawnych ofiar świątynnych jest ''bejcaBeitzah'', czyli jajko ugotowane na twardo i&nbsp;dodatkowo podpieczoneor a chicken egg that is hard-boiled and the additionally roasted, is another memento of temple offerings. Dwa rodzaje gorzkich ziół – Two kinds of bitter herbs -- ''maror'' i&nbsp;and ''chazerethazeret'' – symbolizują gorycz niewoli egipskiej-- symbolize the bitterness of slavery in Egypt. U&nbsp;Żydów aszkenazyjskich Ashkenazi Jews (z&nbsp;północnej Europythose from northern Europe) typically use romain lettuce for ''chazerethazeret'' to zwykle sałata rzymska, a&nbsp;and horseradish (often dyed red with beetroot juice in the style of Polish beet-and-horseradish relish) for ''maror'' to tarty chrzan (często zabarwiany sokiem z&nbsp;buraków na kształt polskiej ćwikły z&nbsp;chrzanem) – mimo że chrzan nie jest ani gorzkim, ani ziołem-- even though horseradish is neither bitter nor a herb. Z&nbsp;kolei ''charosetHaroset'' to słodka pasta z&nbsp;jabłek, orzechów włoskich i&nbsp;mioduis a sweet paste of apples, mająca symbolizować zaprawę murarskąwalnuts and honey, gdyż według Biblii żydowscy niewolnicy w&nbsp;Egipcie zatrudnieni byli głównie przy pracach budowlanychmeant to stand for masonry mortar to remember that Jewish slaves in Egypt were mostly used for contruction work. Siódma potrawa to Finally, the seventh food is ''karpas'' czyli jakieś zielone warzywo , or some green vegetable (npeg. natka pietruszki, parsley leaves)which is dipped in salted water, które przed zjedzeniem macza się w&nbsp;słonej wodzie, będącej symbolem łez wylewanych przez Żydów w&nbsp;niewolia symbol of the tears shed by the Jews in slavery. A&nbsp;do tego wszystkiego obowiązkowo pije się winoAll of this is paired with wine.