5,079
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Co wspólnego mają precle z rybami? Ano to, że żadna z tych potraw nie zawiera jakichkolwiek składników pochodzących od zwierząt lądowych (ciasto na precle nie zawiera ani jajek, ani masła), a więc można je spożywać w czasie katolickiego postu. Precel był, obok ryby, jednym z głównych symboli postu, co chyba najlepiej widać na słynnym obrazie Pietera Brueghela pt. ''Walka karnawału z postem''. {{Clear}}[[File:Pieter Bruegel d. Ä. 066.jpg|thumb|center|upright=2|Pieter Brueghel, ''Walka karnawału z postemThe Fight Between Carnival and Lent'' (1559).<br />Ile precli widzicie na tym obrazieHow many preztels can you find here? Ja naliczyłem dziesięćI got ten.]]A że precle robiono ze stosunkowo drogiej mąki pszennejAnd because pretzels were made from the relatively expensive wheat flour, to były pieczywem nie tylko postnymthey were not only a lean product, ale też luksusowymbut also a luxurious one. Some of those who could afford them couldn't even wait until Lent and would start eating them already in the carnival. Ci, których było na nie stać, nierzadko nie mogli się doczekać Wielkiego Postu i zaczynali konsumpcję precli już w karnawaleAnd so in many parts of Germany and the Low Countries did the pretzel become a traditional carnival treat. I tak, w wielu rejonach Niemiec, Belgii i Holandii, precle stały się tradycyjnym przysmakiem karnawałowym, który rozdaje się na ulicach podczas zapustnych procesjiIn many towns pretzels are given away during carnival parades. We flamandzkim miasteczku The Flemish town of Geraardsbergen przetrwała do dziś tradycja rozrzucania wśród tłumu w pierwszy poniedziałek marca obtoczonych w cukrze ciastek w kształcie precli zwanych is still known for its tradition of throwing little pretzel-shaped sugar-covered cookies called ''krakelingen''into the crowd on the first Monday of March.<ref> {{Cyt
The same blogger proves that pretzels have been known in Alsace since at least the 13th century, becuase you can find their images in ''Hortus Deliciarum'' (''Garden of Delights''), a kind of medieval illustrated encyclopedia. It was created by Herrad of Landberg, an abbess of the convent on Mount Saint Odile in the eastern Vosges. You can see breads twisted into the unmistakeable pretzel shape in three illuminations depicting Biblical figures seated at a table. What interesting is that in all three pictures the pretzels lie right next to fish.
What might pretzels have to do with fish? Well, neither of them contains any ingredients of land-animal origin (pretzel dough containes no eggs or butter), which means they may safely consumed during a period of Catholic fast. Along with fish, the pretzel used to be one of the chief symbols of Lent, which is best illustrated by Pietera Pieter Brueghel's famous painting, ''The Fight Between Carnival and Lent''.{{Clear}}
| tytuł = Intangible Cultural Heritage
| rozdział = Krakelingen and Tonnekensbrand, end-of-winter bread and fire feast at Geraardsbergen
}}</ref>
[[File:Oberndorf Fasnet 2014Di 027.jpg|thumb|upright|left|Parada karnawałowa w Oberndorfie nad NeckaremA carnival parade in Oberndorf on the Neckar, Germany]]
Skąd właściwie wziął się ten kształt? Tego nikt nie wie; nawet legendy mające tłumaczyć, skąd pochodzi, nie są ze sobą zgodne. Według jednej, kształt precla ma przypominać ręce mnicha złożone do modlitwy. Wedle innej – wymyślił go wirtemberski piekarz skazany na śmierć, którego hrabia Eberhard z Urach rzekomo obiecał ułaskawić, jeśli ten upiecze chleb, przez który słońce zaświeci trzykrotnie. W każdym razie kształt precla był na tyle charakterystyczny, że gildie piekarzy w miastach całej środkowej Europy przyjęły go za swój herb, który do dziś można zobaczyć na szyldach niemieckich piekarni. Różnice są głównie w orientacji precla: w niektórych herbach cechowych precel wyobrażony jest brzuszkiem do góry, w niektórych – brzuszkiem w dół, a są i takie, gdzie kompromisowo umieszczono go brzuszkiem w bok. Oto jeszcze jeden nierozstrzygnięty dotąd spór dotyczący precli.<ref>{{Cyt
| tytuł = Fragen: Wer hat die Brezel erfunden? Und wo ist bei der Brezel eigentlich oben und wo unten?
{{ Cytat
| Piekarz In the 19th century, a baker by the name of Anton Nepomuk Pfannenbrenner pracował w XIX wwas working in Munich at the Royal Coffeehouse of Johan Eilles, purveyor to the Court. w monachijskiej kawiarni należącej do dostawcy dworu Johana Eillesa. Pewnego dnia w roku One day in 1839 przydarzył mu się w piekarni doniosły w skutkach błądwhilst in the bakehouse he made a mistake which would have tremendous consequences. Zwykle do glazurowania precli używał Although he would normally glaze the pretzels in sugar-water, on roztworu cukru – tego dnia sięgnął przez pomyłkę po roztwór wodorotlenku sodu, który przeznaczony był do czyszczenia blachthis particular day he accidentally used lye solution which was actually meant for cleaning the baking sheets. Wynik był tak przekonujący, że jeszcze tego samego ranka poseł króla WirtembergiiThe result proved so impressive that on the very same morning, the lye pretzel was tasted by Wilhelm Eugen von Ursingen, posmakować mógł precla ługowegoan envoy of the King of Württemberg. Dzień The date of 11 lutego February 1839 r. uchodzi od tego czasu za pierwszy dzień, w którym sprzedano precel ługowyhas since been considered the very first day a lye pretzel was sold.| źródło = [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52013XC0911(02) Publikacja wniosku o rejestrację zgodnie z art. Publication of an application pursuant to Article 50 ust. (2 lit. )(a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady of Regulation (UEEU) nr No 1151/2012 w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych of the European Parliament and of the Council on quality schemes for agricultural products and foodstuffs (2013/C 262/06), nr WEEC No: DE-PGI-0005-0971,] Dziennik Urzędowy Unii EuropejskiejOfficial Journal of the European Union
}}
