Changes

Jump to navigation Jump to search

Ketchup vs Mustard

38 bytes removed, 19:20, 22 June 2020
[[File:TT Włocławek.png|thumb|upright|Strawberry and and red-currant-flavoured ketchups made in Poland. Source: Twitter.]]
In August last year, a Polish news portal published an article entitled [https://finanse.wp.pl/truskawkowy-keczup-od-firmy-wloclawek-internauci-w-szoku-6412050532366465a "Strawberry Ketchup from Włocławek: Internet Users Shockedin Shock".] As usual in modern journalism, the article was based entirely on two tweets. [https://twitter.com/michaljadczak/status/1160165241117970432 One of them,] by Mr. Michał Jadczak, was contained a picture of two red plastic bottles with labels reading, in Polish, "Ketchup with strawberries" and "Ketchup with red currants". The pictured was captioned: "Scandal! Sacrilege! The end is nigh..:/". Many Twitter users confirmed in their comments that they were shocked by the news that the fruits of a plant other than tomato were added to ketchup. Some linked this scandal with the momentous fact that Włocławek-brand ketchup is actually no longer made in the town of Włocławek (pronounced ''v'wawtsvwawts-{{small|WAH}}-veck'').
If you, too, are shocked by strawberry ketchup, then what would you say to mushroom ketchup? Or walnut ketchup? Oyster ketchup, anyone? It turns out that the origin of this condiment is no less ancient than that of mustard, but while we would easily recognize ''mustum ardens'' from centuries ago as mustard, we would be hard pressed to recognize original ketchup as ketchup. It has come a long way to become the uniform, thick, red, sweet tomato sauce we know today.
}} }}
I think it's a great loss to Polish vocabulary that the word he coined, "''kwasób''" (pronounced ''{{small|K'FAHKFAH}}-soop'', from "''kwas''", "sour"), has never caught on. Instead, Polish people are stuck with a poorly adopted borrowing which they can't even agree how to spell ("ketchup" or "keczup"?) nor how to read (''{{small|KEH}}-choop'' or ''{{small|KEH}}-chahp''?). Throughout much  Moim zdaniem, wielka szkoda, że „kwasób” się w&nbsp;polszczyźnie nie przyjąłand which remained quite obscure well into the 20th century. Zamiast niego mamy nie do końca przyswojoną pożyczkę z&nbsp;angielskiego, którą nie wiadomo, jak pisać („ketchup” czy „keczup”?) ani jak czytać (''keczup'' czy ''keczap''?). Jeszcze przez dużą część XX&nbsp;w. było to słowo mało w&nbsp;Polsce znane. Rozmówki polskoA Polish-angielskie z&nbsp;English phrasebook from 1903&nbsp;r. tłumaczą wyrażenie „''translated the menu item "fried oysters with ketchup" as "''” (wymowa podana w&nbsp;rozmówkach: ''freijd ejsters uidz keczepp'') jako „ostrygi ostrygi pieczone z&nbsp;rajskimi jabłuszkami”.jabłuszkami''",<ref>{{Cyt
| tytuł = Księga Uciechy i&nbsp;Pożytku
| rozdział = Podróż do Ameryki
| wolumin = No. 3
| strony = 164
}}</ref> Tu najwyraźniej nie tylko „keczup”which literally means "oysters roasted with apples of paradise". Apparently, ale i&nbsp;„pomidor” został uznany za słowo jeszcze dla przeciętnego Polaka niezrozumiałewhoever devised the phrasebook was convinced that not only "ketchup", but even "''pomidor''" (the Polish word for "tomato") would have been unfamiliar to the average Pole.
W okresie międzywojennym keczup pomidorowy Between the World Wars, tomato ketchup (i jego reklamyand its advertisements) był już w&nbsp;Stanach Zjednoczonych na porządku dziennymwas already a common sight in the United States. Jeśli wierzyć korespondentowi jednej z&nbsp;ówczesnych polskich gazet, w&nbsp;Ameryce wszelkie potrawy były zalewane keczupem w&nbsp;takich ilościachAccording to a correspondent of a Polish newspaper of that time, że wszystkie smakowały dokładnie tak samoall dishes in America were doused with such liberal quantities of ketchup that they all tasted exactly the same.
{{ Cytat
}}, own translation }}
[[File:Stanisław Fenrych.jpg|thumb|upright|left|Stanisław Fenrych (1883–1955), founder of the Pudliszki food-processing company]]
Ale międzywojnie That's not to czassay ketchup wasn't increasingly advertised in Interbellum Poland itself. What's more, kiedy keczup nie tylko bywał także w&nbsp;Polsce coraz częściej reklamowany, ale pojawili się też jego pierwsi krajowi producencithis is when it certain pioneers started to complement the supply of imported ketchup with domestic production. Twórcą pierwszego przemysłowo wyrabianego keczupu w&nbsp;Polsce był The first man to manufacture tomato ketchup on a commercial scale in Poland was Stanisław Fenrych, założyciel przetwórni owocowo-warzywnej w&nbsp;Pudliszkach. Majątek w&nbsp;PudliszkachIn 1919, należący wcześniej do Hermanna Kennemanna he purchased an estate in the Greater Poland village of Pudliszki (współzałożyciela tzw. Hakaty, której celem była germanizacja ziem polskich pod zaborem pruskimpronounced ''pood-{{small|LEESH}}-kee'') kupił Fenrych w&nbsp;1919&nbsp;r. i&nbsp;pozakładał w&nbsp;nim sady owocowewhere he set up orchards, ogrody warzywne i&nbsp;zakłady przerabiające płody rolne na marmoladyvegetable gardens and a factory to turn the produce into marmelades, konfitury i&nbsp;konserwyjams and preserves. Firmowa legenda głosiAccording to Pudliszki corporate lore, iż sąsiedzi wieszczylihis neighbours expected that pears would sooner grow on a willow tree than his business venture would become profitable, że prędzej gruszki na wierzbie wyrosną, niż te inwestycje przyniosą zysk, i&nbsp;dla tego Fenrych przekornie umieścił wierzbę z&nbsp;gruszkami w&nbsp;logotypie swojej firmyso he defiantly put a pear-bearing willow in his company's logo and soon proved them wrong. W&nbsp;In 1927&nbsp;r. , Fenrych wysłał swoich doradcówhis advisors to Britain to obtain tomato seeds, w&nbsp;tym profbelieving that British varieties would do well in Polish climate. Tadeusza Chrząszcza z&nbsp;Uniwersytetu Poznańskiego, do Wielkiej Brytanii po nasiona pomidorów, uważającThe advisors brought back not only the seeds, że odmiany uprawiane na Wyspach powinny też dać radę w&nbsp;polskim klimaciebut also a recipe for tomato ketchup. Doradcy oprócz nasion przywieźli też przepis na keczup pomidorowy. Jego przemysłową produkcję w&nbsp;Pudliszkach rozpoczęto już w&nbsp;kolejnym rokuIts industrial production began in Pudliszki in the following year. W&nbsp;In 1929&nbsp, the business was visited by Polish President Igancy Mościcki;r. Pudliszki wizytował prezydent Ignacy Mościckiat a dinner given in his honour, któremu jako przekąskę przed obiadem podano jajka na twardo z&nbsp;keczupemhe was served hard-boiled eggs with ketchup as a starter.<ref>{{Cyt
| tytuł = Głos Wielkopolski
| nazwisko r = Sternal
| wydawca = Polska Press
| miejsce = Poznań
| data = 9 maja May 2011
}}</ref>
Pomysł wyrabiania keczupu pomidorowego szybko podchwycili inni przedsiębiorcy wielkopolscyThe idea to make tomato ketchup was soon taken up by other entrepreneurs in the region, co widać po zamieszczanych w&nbsp;lokalnej prasie reklamachas you can see in the advertisments that were placed in local papers of the time.
{{ Cytat
}}, own translation }}
Przedwojenna prasa zaczęła też zamieszczać przepisy na „ostry sos pomidorowy na zimę tak zwany The press also published recipes for those who wanted to try making "a hot tomato sauce, so called katsup lub keczup”or ketchup"<ref>{{Cyt
| tytuł = Chwila
| rozdział = Kącik dobrej gospodyni
| wolumin = No. 7320
| strony = 8
}}</ref> dla amatorów domowego przetwórstwaat home. Zresztą również za niemieckiej okupacji taki sposób konserwowania pomidorów propagowały w&nbsp;Generalnym Gubernatorstwie hitlerowskie gadzinówkiThe trend continued even under German occupation, when this way of preserving tomatoes was encouraged by Polish-language Nazi papers.
{{ Cytat
| strony = 42
}} }}
 
What's most curious here is the explanation that ketchup was "something aking to Kabul sauce". If you're wondering what that was, it's, well, something akin to ketchup – hot tomato sauce seasoned with garlic and chilli, named after the capital city of Afghanistan, produced in Britain since the 19th century and particularly popular in the Russian Empire (for example, as one of the original ingredients of the classic Russian ''olivye'' salad), including the Russian partition of Poland. One of the characters of
Najciekawsze jest tu wyjaśnienie, że keczup to „coś w&nbsp;rodzaju kabulu”. Dzisiejszym czytelnikom trzeba by raczej wytłumaczyć, co to był kabul. A&nbsp;było to… coś w&nbsp;rodzaju keczupu. Sos pomidorowy przyprawiony czosnkiem i&nbsp;papryczką chili, nazwany od stolicy Afganistanu, produkowany od XIX&nbsp;w. w&nbsp;Anglii, a&nbsp;szczególnie popularny w&nbsp;Rosji (m.in. jako jeden z&nbsp;oryginalnych składników klasycznej rosyjskiej sałatki ''oliwie''), a&nbsp;więc także w&nbsp;Kongresówce. Ignacy Rzecki w&nbsp;''Lalce'' Bolesława Prusa spekuluje, że skoro z&nbsp;początkiem 1879&nbsp;r. (w ramach drugiej wojny afgańsko-brytyjskiej) Anglicy, „pod jenerałem [Frederickiem] Robertsem, weszli do Kabulu”, to „pewnie sos Kabul zdrożeje”.<ref>{{Cyt

Navigation menu