4,415
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Żeby utrzymać w swoim organizmie należytą równowagę ''yin'' i ''yang'', potrzebna jest, naturalnie, właściwie zbilansowana dietaAnd now a few words about five-movement cooking. The best way to cook is by doing it in accordance with the natural cycle of movements. Produkty żywnościowe możemy sklasyfikować na dwa sposobyThe sequence goes like this: po pierwszethe tree is consumed by fire; the fire leaves ash, jedne mają właściwości ogrzewającethat is, a earth; earth is where you can find metal;tym samym wzmacniające ''yang'', inne – chłodzące, a metal bucket carries water;więc wzmagające ''yin'', a water helps the tree grow;są też takieand so on, co ani ziębiąand so forth. You can arrange the movements in other cycles too, ani grzejąbut this one is enough for our purposes: tree, czyli neutralne. Z punktu widzenia zachodniej dietetyki humoralnej – nic nowego. Ale, po drugiefire, można też przyporządkować różne produkty do różnych przemianearth, czyli pod względem tegometal, na które narządy wewnętrzne najmocniej oddziałująwater. Tylko jak na co dzień poznać, który składnik pożywienia należy do której przemiany? Pewnie już wiecie – no jasne, że po smaku! Na przykład rzeczy o smaku kwaśnym, choć mają działanie ściągające ''qi'You don' w dół i do wewnątrz, t have to najsilniej działają na wątrobę i pęcherzyk żółciowy, a więc należą do przemiany drzewa (która, przypomnijmy, kieruje ''qi'' ku górze i na zewnątrz). Mają one przeważnie działanie chłodzące lub co najwyżej lekko ogrzewające. Do tej samej przemiany należą też swieże, zielone zioła i warzywa, nawet jeśli nie są kwaśne. Smak gorzki należy do przemiany ognia i always start with the tree;wiąże się przeważnie z działaniem rozgrzewającym; rzeczy słodkie, czy w ogóle łagodne w smaku (w tym nabiał i jajka), należą do przemiany ziemi; ostre – do metalu; a wszystko, co słone albo żyje w wodzie (słodkiej też) – do przemiany wodyjust keep the same sequence.
Każdy posiłek powinien zawierać po trochę z każdego smaku, ale ich proporcje trzeba dobrać uwzględniając własną konstytucję, wiek, bieżące dolegliwości, no i porę roku. Na wiosnę powinna dominować przemiana drzewa (czyli rzeczy kwaśne), w lecie – ognia (czyli gorzkie, ale lepiej, żeby nie były zbyt rozgrzewające), jesienią – metalu (ostre), a w zimie – wody (słone, ale nie nazbyt chłodzące). Przemianę ziemi przypisano do okresów przejściowych pomiędzy poszczególnymi porami roku, zresztą słodyczy nasz organizm i tak potrzebuje przez cały rok najwięcej. I jeszcze kilka słów o samym przyrządzaniu potraw. Otóż najlepiej robić to w odpowiedniej kolejności, zgodnej z naturalnym cyklem przemian. Kolejność ta wygląda następująco: drzewo jest spalane przez ogień, z ognia zostaje popiół, czyli ziemia, w ziemi można znaleźć metal, w metalowym wiadrze nosi się wodę, wodą podlewa się drzewo i tak w kółko. Można też ułożyć inne cykle, ale ten jeden nam wystarczy: drzewo, ogień, ziemia, metal, woda. Nie trzeba koniecznie zaczynać od drzewa; ważne, żeby trzymać się tej kolejności. Zobaczmy, jak Let's take some simple example to działa, na jakimś prostym przykładziesee how it works in practice. Powiedzmy, że przygotowujemy jajecznicęSay we're preparing scrambled eggs. Zacznijmy od przemiany ogniaWe're gonna start with the fire movement.
Tak oto przeszliśmy przez cały cykl i mamy gotowe śniadanieThus, we have gone through the whole cycle and the breakfast is ready! W przypadku bardziej złożonych potraw przez ten cykl trzeba oczywiście przejść kilka razyOf course, when cooking more involved dishes, you might have to go through the cycle a couple of times.
Jak widaćAs you can see, mimo wyraźnych różnicdespite some obvious differences, dietetyki humoralnathere is also much that humoral, ajurwedyjska i chińska mają sporo wspólnegoAyurvedic and traditional Chinese medical theories have in common. Powiązania między żywiołamiPeople used to find connection between elements and seasons, ludzkimi temperamentami i etapami życiahuman temperaments and stages of life, narządami wewnętrznymi i płynami ustrojowymiinternal organs and bodily fluids, chorobamidiseases, smakami oraz właściwościami rozgrzewającymi lub chłodzącymi jedzenia i picia odkrywano w najróżniejszych cywilizacjachtastes and warming or cooling qualities of foods and drinks in most diverse civilizations. I wszędzie miało to wpływ na toAnd in all civilizations, co ludzie jedli i jak to przyrządzalithese ideas influenced what people ate and how they cooked it.
A już w następnym wpisie wrócimy do EuropyAnd in the next post we shall return to Europe, żeby zbadać pewną zagadkęto investigate a certain puzzle which will takes us to Poland, która zabierze nas do PolskiAustria, Austrii, Francji i AngliiFrance and Britain.
[[File:TMC EN.png|thumb|upright=1.8|Selected food products classified according to the five movement and their ''yin'' and ''yang'' qualities]]
In order to keep the right ''yin-yang'' balance in your body, you need, naturally, to follow a well-balance diet. We can classify all foodstuffs in two ways; first, there are some with a warming quality, which increase ''yang'', other are cooling and increasing ''yin'', while other still are neutral. From the point of view of humoral dietetics, this is nothing new. But, secondly, different foodstuffs affect different internal organs with various strength, so we can assign to each food the movement which corresponds to the organs it affects the most. Alright, but how can you tell, in everyday life, which food belongs to which movement? I suppose you already know that. That's right, by the taste! For example, sour foods, which tend to pull ''qi'' downwards and inwards, have the strongest effect on the liver and the gallbladder, so they belong to the tree movement (even though, as we remember, it channels ''qi'' upwards and outwards). Sour foods are typically cooling or, at most, slightly warming. Green herbs and veggies belong to the tree movement as well, even if they're no really sour. The bitter taste belongs to the fire movement and usually corresponds to the warming quality. Anything that is sweet or just mildly tasting (such as dairy and eggs) belongs to earth; pungent, to metal; and anything that is salty or comes from water (including fresh water), to the water movement.
Every meal should contain a little of each taste, but the proportion of tastes should take into account your constitution, age, your current maladies, and season. In the spring, the tree (that is, sour foods) should dominates; in the summer, fire (bitter – but, preferably, not too warming – foods); in the autumn, metal (pungent); and in the winter, water (salty, but not too cooling either). The earth movement has been assigned to transition periods in between the seasons, but in any case, sweets are what your body needs the most throughout the year.
{| class="wikitable"
| style="background: Yellow" | 4
| Earth phase
| Take advantage of getting back to this phase by breaking in a few eggs. Stir.
|-
| style="background: White" | 5
| Metal phase
| You can't skip it now, so we need to add something punget pungent again. Add some freshly ground pepper.
|-
| style="background: DimGray; color: white;" | 6
|}
----
== Bibliography ==
