5,079
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
What we do know is where a bloc of 224 recipes which stand out from the rest as being written in a particularly archaic language come from. They are all old Polish translations of recipes from the Czech ''Kuchařství''. It's clear from the style and the grammar of these recipes that they were all writtin in early-16th-century Polish, which means that the translation couldn't have been made at the same time as the manuscript was written. The copyist must have used an existing 200-year-old translation, which was either still preserved in its printed form at the time or had already been copied by hand from a printed book before.
There are other clues, too, which confirm that the author of the manuscript had access to the same printed cookbook of which only the three sheets survive today. Firstly, the manuscript contains the modified title of one of the recipes that we already saw on the sheet found at the Jagiellonian Library: "buffalo, bison or other game wich is uncommon in the Polish land, but only in foreign countries".
Są też inne poszlaki, które dodatkowo potwierdzają, że autor rękopisu musiał mieć dostęp do tej samej drukowanej książki, z której tylko trzy kartki zachowały się do dziś. Po pierwsze, w rękopisie znajduje się modyfikacja tytułu jednego z przepisów, którą znamy już z karty znalezionej w Jagiellonce: „Zwierzyna bawołowa albo żubrowa i insze nie będące w obyczaju ''polskiej'' ziemie, jeno w cudzy[ch] krajach”. A po drugie, w innym przepisie, gdzie jest mowa o rozwałkowaniu żytniego ciasta, znalazła się pewna charakterystyczna literówka: „weźmi ciasta rżanego jako bochen chleba abo więcej i rozdziałaj jako szyroto jest”. Oczywiście powinno być: „szyroko”, czyli: „szeroko”; skąd zatem tam się wzięło to „t”? Ano pewnie stąd, że XVIII-wieczny kopista miał problem z odczytaniem XVI-wiecznego kroju czcionki drukarskiej. A że nie jest łatwo, to zobaczcie sami: kto zgadnie, jakie słowo (wycięte z jednej z zachowanych kart) znajduje się na obrazku poniżej?<ref>Poprawna odpowiedź: „kotła”.</ref> W każdym razie, jeśli przepisywacz popełnił błąd z powodu złego odczytania drukowanej litery, to znaczy, że musiał przepisywać tekst drukowany – a to z kolei znaczy, iż ten tekst drukowany musiał istnieć!
