5,079
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
Co ciekaweWhat's interesting, tego rodzaju sos rozpowszechnił się głównie na południu Chinthis knd of sauce was most popular in southern China, na Półwyspie Indochińskim i w IndonezjiIndochinda and Indonesia – but not further north, ale bardziej na północ − w większej części Chinin most of China, w Korei i w Japonii − już nieKorea and Japan. DlaczegoWhy? Bo na północy istniał prostszy w produkcji odpowiednikWell, in the north there was an easier-to-make alternative: sos sojowythe soy sauce. Natomiast sos rybny produkowano dawniej również nad Morzem ŚródziemnymFish sauce, on the other hand, was also produced in the Mediterranean Sea basin. W starożytnym Rzymie produkcja różnych sosów z fermentowanych ryb Manufacture of various kinds of fish sauce (takich jak such as ''liquamenliquament'', którego używano w kuchniwhich was used for cooking, oraz and ''garum'', który stosowano jako przyprawę stołowąa table seasoning) to był poważny bizneswas a big business in ancient Rome. W Barcelonie zwiedzałem kiedyś ruiny fabryki takich sosówI once visited in Barcelona the ancient ruins of a fish-sauce factory, które leżą tuż obok ruin starożytnej winiarniwhich had stood next door to an ancient winery. A więc obok siebie produkowano moszczWhich means that must, z którego wyrabiano protoplastę dzisiejszej musztardywhich was used to make old-time mustard, i sos rybny podobny do tego, z którego wywodzi się keczupwas produced right next to fish sauce which wasn't much different from that which ketchup derives from.
Ketchup began its career somewhere in Southeast Asia as… fish sauce. It was originally made by salting fish blood and innards, as well as whole fish that were too small for any other use, and leaving the whole mess to ferment. The smell must have been overwhelming, but only at the beginning of the process. As the mixture was fermenting, the scent and the taste were becoming milder and more palatable. The liquid thus obtained was a natural source of monosodium glutamate; in other words, a kind of ancient Maggi seasoning. In the Chinese dialect spoken in northern Vietnam, this sauce was called "''kê-tsiap''".
[[File:Fish vs Soy Sauce map.png|thumb|left|upright|Przybliżony zasięg użycia fermentowanych sosów w Azji Wschodniej i PołudniowoApproximate ranges of fermented-Wschodniejsauces usage in East and Southeast Asia<ref>{{Cyt
| nazwisko = Lee
| imię = Cherl-Ho
| rok = 1993
| strony = 22
}}</ref> {{legenda|#ffcc00|Sos sojowySoy sauce}}{{legenda|#ff6600|Sos rybnyFish sauce}}]]
Niestety znajomość rzymskiej techniki produkcji sosu rybnego, w przeciwieństwie do musztardy, zaczęła popadać w zapomnienie wraz z upadkiem rzymskiej cywilizacji (trochę dłużej przetrwała w Bizancjum). We Włoszech ''garum'' zostało wyparte przez nieco inny przysmak, robiony z solonej, fermentowanej i prasowanej ikry, zwany ''bottarga''. Trzeba było poczekać do epoki wielkich odkryć geograficznych, żeby zachodni Europejczycy mogli na nowo zetknąć się z sosami rybnymi.
