Open main menu

Changes

Is Poolish Polish?

396 bytes removed, 12:34, 4 August 2021
=== Or Maybe It's Poolish ← Polish After All? ===
[[File:Polisch Odessa.png|thumb|upright=1.5|„Polish Odessa” "Polish Odessa" (względnie „Polnisch Odessa” lub nawet „Polisch Odessa”or "Polisch Odessa") w XIXin 19th-wiecznej prasie brytyjskiejcentury British, francuskiejFrench, belgijskiej i niemieckiejBelgian and German press]]
Szukając możliwie najstarszych punktów zaczepieniaWhen looking for the oldest possible anchor point, odkryłemI discovered that west European press, że w zachodnioeuropejskiej prasie z pierwszej połowy XIX w. wielokrotnie pojawiało się zestawienie słów „Polish Odessa” starting in the first half of the 19th century, often used the phrase "Polish Odessa" (pisane też „Polisch Odessa”also spelled "Polisch Odessa") – o tyle zaskakujące, że which is quite surprising when you consider that Odessa nigdy nie była polskim miastemwas never a Polish city. Okazuje się jednakIt turns out, że tak właśnie nazywano pszenicę importowaną z obszaruhowever, który dziś nazwalibyśmy zachodnią Ukrainąthat this was the name used for the wheat imported from what is now western Ukraine.
Oto jak polskie odmiany pszenicy scharakteryzowano we francuskiej książce o handlu zbożem z This is how Polish wheat varieties were described in a French book on grain trade from 1910 r.:
{{clear}}
{{ Cytat
}}, own translation }}
[[File:Trasy eksportu zboża z&nbsp;Polski w&nbsp;XIX wieku.png|thumb|left|Trasy eksportu zboża z&nbsp;Polski do Londynu w&nbsp;XIX&nbsp;w. Grain transportation routes from Poland to London in the 19th century (niebieskie linieblue lines)]]W XIX&nbsp;wThroughout the 19th century, the wheat which grew in the Russian-controlled territories of the erstwhile Polish Commonwealth was exported to the west via two routes. pszenicęThe northern route went from the Sandomierz area in what is now southeastern Poland down the Vistula river across the Prussian partition of Poland to Danzig (now Gdańsk) and from there, która wyrosła na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej pod zaborem rosyjskimon Dutch merchant ships, eksportowano dwoma drogami: północną, czyli z&nbsp;południowej Kongresówki across the Baltic and North seas to London. The southern route took the grain from the regions of Volhynia and Podolia (okolice Sandomierzanow western Ukraine)down the Dniester river to Odessa and thence, najpierw Wisłą przez zabór pruski do Gdańskaon Greek ships, a&nbsp;stamtąd na holenderskich statkach przez Bałtyk i&nbsp;Morze Północne do Londynu; oraz południowąacross the Black and Mediterranean seas to London. At the time, czyli z&nbspLondon was Europe's chief grain-trading hub;Wołynia i&nbsp;Podolait was on London exchanges that people speculated on grain before it had even reached the shores of England, Dniestrem do Odessy, a&nbsp;dalej na greckich statkach przez morza Czarne i&nbsp;Śródziemne, i&nbsp;wreszcie też do Londynu. Londyn był wtedy głównym ośrodkiem handlu zbożem w&nbsp;Europie; settled its price and decided which batch of wheat would eventually go to na londyńskich giełdach spekulowano ziarnem, zanim jeszcze dotarło do Anglii, ustalano jego ceny oraz decydowano, do których portów w&nbsp;zachodniej Europie ostatecznie trafią poszczególne partie pszenicywhich port in western Europe.<ref>{{Cyt
| tytuł = Business and Economic History
| nazwisko r = Rothstein
}}</ref>
A zatem nie powinno dziwić, że również we Francji pszenica z&nbsp;Polski była znana pod angielską marką „''No wonder that even in France the wheat from Poland was known under the English trade name of "Polish''”". To wynikało po prostu z&nbsp;roli Londynu w&nbsp;międzynarodowym handlu zbożem. Przy czym Francuzi zawsze byli dość kreatywni w&nbsp;masakrowaniu słów, które zapożyczali z&nbsp;angielskiego But the French have always been very creative in butchering the words they loaned from English (dość przypomniećmind you, że „szampon” po francusku to „the French word for "shampoo" is "''shampooing''”, a&nbsp;„radiotelefon” to „" and the French for "walkie-talkie" is "''talkie-walkie''"), więc fakt, iż angielskie słowo „'so it shouldn't come as a surprise that they would write the English word "Polish''” zdarzało im się pisać: „" as "''Polisch''” czy nawet „" or even "''Poolish''”, też nie powinien zaskakiwać".
A teraz pora na moją własną hipotezęAnd now its time for my own proposition: otóż metoda ''the poolish'' została wymyślona we Francji, a&nbsp;jej nazwa wzięła się stąd, że najlepsze efekty dawała przy użyciu mąki z „nerwowej” polskiej pszenicymethod was developed in France, którą znano we Francji pod angielskim określeniem „''but it gave the best results with the "nervous" Polish''”wheat, przekręconym przez Francuzów na „''which was known in France as "Poolish''”" (among other misspellings) and lent its name to the method. Dopiero kiedy ta nazwa się przyjęłaOnly once the name "poolish" had caught on, z wymową „pulisz” zgodną z&nbsp;owym nibyalong with the pseudo-angielskim zapisemEnglish pronunciation to match the butchered spelling, utworzono fonetyczną francuską pisownię „was the French phonetic spelling "''pouliche''”, która przypadkiem oznacza również klaczkę" (which also happens to be the French word of "filly") coined.
Czy ta propozycja ma jakieś poparcie w&nbsp;źródłachIs this proposition supported by any historical sources? ŻadnegoNo. Czy jest naciąganaIs it far-fetched? ZdecydowanieDefinitely. Ale czy jest bardziej naciągana niż te przedstawione wyżejBut is it more of a stretch than the other etymologies presented above? To już zostawię ocenie CzytelnikówI shall leave it for the Reader to decide. A&nbsp;więc co wiemy na pewnoSo what do we know for sure? Tyle, że ''That poolish'' wynaleziono raczej we Francjiwas invented in France rather than in Poland, a&nbsp;nie w&nbsp;Polsceand in the second half of the 19th century, i&nbsp;dopiero w&nbsp;drugiej połowie XIX&nbsp;w., więc nie mógł jej spopularyzować ani so it couldn't have been popularised by August Zang, ani tym bardziej – piekarze z dworu Marii Antoninylet alone by Marie Antoinette. Ale pochodzenie nazwy tej metody pozostanie nadal zagadkąBut the origin of its name will remain a mystery.
{{Przypisy}}