Changes

When describing the qualities of the Greek elements, we used two axes: ''hot'' vs. ''cold'' and ''dry'' vs. ''moist''. Ayurveda uses ten such axes, but we'll try to simplify it but boiling them down to only three: the two mentioned above plus ''light'' vs. ''heavy''. The next difference is that, in humoral medicine, each of the humours was mapped to one of the four terrestrial elements; in Ayurveda, on the other hand, the principal vital forces known as ''doshas'', which roughly correspond to the humours, are associated with pairs of elements. The good news is that there are only three ''doshas'', as not every possible pair elements has its own ''dosha''.

Water bounded by earth produces a ''dosha'' called ''kapha'' (pronounced ''{{small|KAP}}-hah''). ''Kapha'' is heavy, cold and moist; in the human body, it's responsible for holding everything together and, when in excess, it manifests itself in the form of phlegm. Fire bound by water is ''pitta'', which is hot, light and… not dry. Wait, what? It's not dry, because it contains water, but it isn't moist either, because the moisture is evaporated by the fire. So what od you call something that's neither dry nor moist? Consider food: if it's too dry, then what you do is to baste it with something fat, right? And this is what ''pitta'' is like – fat, oily, unctuous. In your organism, in keeps digestion running and the associated "humour" is bile. And then there's the third ''dosha'', called ''vata'', which is a combination of air and void. It's dry, light and cold. In your body, it's responsible for breathing and motion and it's excess shows as… not a liquid this time, but somethign rather gaseous. What you get by combining air and void is wind, and this is exactly what builds up in your colon when you've got too much ''vata''.

Każdy człowiek ma swoją konstytucję, w której przeważa jedna lub dwie przemiany, i która oczywiście wpływa na wygląd, temperament i skłonność do chorób danego osobnika. Osoba o przewadze ognia jest wysoka i barczysta o długich kończynach i szyi, trójkątnej twarzy, szerokim czole, rumianej cerze i donośnym głosie, apodyktyczna i elegancka. Osoba typu drzewo jest dobrze zbudowana i umięśniona, zwinna, o oliwkowej skórze, trapezoidalnej twarzy z wydatną szczęką i grubymi brwiami, jest przyjazna, uwodzicielska, ale niecierpliwa. Człowiek z przewagą ziemi jest krępy, czasem przy kości, silny, ale ociężały, ma kwadratową twarz o grubych ustach i nosie, a do tego poczucie humoru i przyjazne usposobienie. Osoba typu metal jest przeważnie wysoka i sztywna o wąskich barkach, powolna, dokładna, ostrożna, a jej twarz jest podłużna o wydatnym nosie i dużych zębach. No i woda – osoba tego typu jest niska i krągła, ma okrągłą twarz i worki pod oczami, niepewny głos, jest nieśmiała i sprawia wrażenie nieporadnej.

Żeby utrzymać w swoim organizmie należytą równowagę ''yin'' i ''yang'', potrzebna jest, naturalnie, właściwie zbilansowana dieta. Produkty żywnościowe możemy sklasyfikować na dwa sposoby: po pierwsze, jedne mają właściwości ogrzewające, a tym samym wzmacniające ''yang'', inne – chłodzące, a więc wzmagające ''yin'', a są też takie, co ani ziębią, ani grzeją, czyli neutralne. Z punktu widzenia zachodniej dietetyki humoralnej – nic nowego. Ale, po drugie, można też przyporządkować różne produkty do różnych przemian, czyli pod względem tego, na które narządy wewnętrzne najmocniej oddziałują. Tylko jak na co dzień poznać, który składnik pożywienia należy do której przemiany? Pewnie już wiecie – no jasne, że po smaku! Na przykład rzeczy o smaku kwaśnym, choć mają działanie ściągające ''qi'' w dół i do wewnątrz, to najsilniej działają na wątrobę i pęcherzyk żółciowy, a więc należą do przemiany drzewa (która, przypomnijmy, kieruje ''qi'' ku górze i na zewnątrz). Mają one przeważnie działanie chłodzące lub co najwyżej lekko ogrzewające. Smak gorzki należy do przemiany ognia i wiąże się przeważnie z działaniem rozgrzewającym; rzeczy słodkie, czy w ogóle łagodne w smaku (w tym nabiał i jajka), należą do przemiany ziemi; ostre – do metalu; a wszystko, co słone albo żyje w wodzie (słodkiej też) – do przemiany wody.