Difference between revisions of "World Culinary Heritage"

From Forking around with history
Jump to navigation Jump to search
Line 3: Line 3:
 
{| class="wikitable sortable"
 
{| class="wikitable sortable"
 
|-
 
|-
! Tradycja !! Kraje zgłaszające !! Rok zgłoszenia !! Filmik (po ang. lub franc.)
+
! Tradition !! Countries !! Year of inscription !! Video (English or French)
 
|-
 
|-
| '''[https://ich.unesco.org/en/RL/artisanal-know-how-and-culture-of-baguette-bread-01883 Bagietka]'''<br>(zobacz też: [[Czy poolish wymyślili Polacy?]]) || Francja || 2022 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=TH6LPWREG7I|szer=200|poz=left|opis=''Les savoir-faire artisanaux et la culture de la baguette de pain''}}
+
| '''[https://ich.unesco.org/en/RL/artisanal-know-how-and-culture-of-baguette-bread-01883 Baguette]'''<br>(see also: [[Is Poolish Polish?]]) || France || 2022 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=TH6LPWREG7I|szer=200|poz=left|opis=''Les savoir-faire artisanaux et la culture de la baguette de pain''}}
 
|-
 
|-
| '''[https://ich.unesco.org/en/USL/culture-of-ukrainian-borscht-cooking-01852 Barszcz]''' ukraiński || Ukraina || 2022 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=A01buIjvLCQ|szer=200|poz=left|opis=''Culture of Ukrainian borscht cooking''}}  
+
| Ukrainian '''[https://ich.unesco.org/en/USL/culture-of-ukrainian-borscht-cooking-01852 borscht]''' || Ukraine || 2022 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=A01buIjvLCQ|szer=200|poz=left|opis=''Culture of Ukrainian borscht cooking''}}  
 
|-
 
|-
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/ceebu-jn-a-culinary-art-of-senegal-01748 Ceebu jën]''''' (czyt.: ''ciebu dzien'') senegalska potrawa z&nbsp;ryżu, ryby i&nbsp;warzyw<br>(zobacz też: [[Ani z&nbsp;papryki, ani ze Szczecina#Paprykarz|Ani z&nbsp;papryki, ani ze Szczecina]]) || Senegal || 2021 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=QlLxWJcSInw|szer=200|poz=left|opis=''Le ceebu jën, art culinaire du Sénégal''}}  
+
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/ceebu-jn-a-culinary-art-of-senegal-01748 Ceebu jën]''''' Senegalese dish of rice, fish and vegetables<br>(see also: [[A Fried Pie and a Fish Dish#PS2 (paprykarz szczeciński)|A Fried Pie and a Fish Dish]]) || Senegal || 2021 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=QlLxWJcSInw|szer=200|poz=left|opis=''Le ceebu jën, art culinaire du Sénégal''}}  
 
|-
 
|-
| '''[https://ich.unesco.org/en/RL/mediterranean-diet-00884 Dieta śródziemnomorska]''' || Chorwacja, Cypr, Grecja, Hiszpania, Maroko, Portugalia, Włochy || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=XFiIgmwFzzk|szer=200|poz=left|opis=''Mediterranean diet''}}
+
| '''[https://ich.unesco.org/en/RL/mediterranean-diet-00884 Mediterranean diet]''' || Croatia, Cyprus, Greece, Italy, Morocco, Portugal, Spain || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=XFiIgmwFzzk|szer=200|poz=left|opis=''Mediterranean diet''}}
 
|-
 
|-
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/dolma-making-and-sharing-tradition-a-marker-of-cultural-identity-01188 Dolma]''''' – gołąbki z&nbsp;liści winogron i&nbsp;faszerowane warzywa || Azerbejdżan || 2017 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=WaLRpY9iSjI|szer=200|poz=left|opis=''Dolma making and sharing tradition''}}
+
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/dolma-making-and-sharing-tradition-a-marker-of-cultural-identity-01188 Dolma]''''' – stuffed vine leaves and vegetables || Azerbaijan || 2017 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=WaLRpY9iSjI|szer=200|poz=left|opis=''Dolma making and sharing tradition''}}
 
|-
 
|-
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/il-ftira-culinary-art-and-culture-of-flattened-sourdough-bread-in-malta-01580 Ftira]''''' – maltański płaski chleb na zakwasie || Malta || 2020 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=NfTGYXMO5jo|szer=200|poz=left|opis=''Il-Ftira, culinary art and culture of flattened sourdough bread in Malta''}}
+
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/il-ftira-culinary-art-and-culture-of-flattened-sourdough-bread-in-malta-01580 Ftira]''''' – Maltese sourdough flatbread || Malta || 2020 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=NfTGYXMO5jo|szer=200|poz=left|opis=''Il-Ftira, culinary art and culture of flattened sourdough bread in Malta''}}
 
|-
 
|-
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/harissa-knowledge-skills-and-culinary-and-social-practices-01710 Harissa]''''' – pasta z&nbsp;ostrych papryczek wyrabiana w&nbsp;krajach Magrebu || Tunezja || 2022 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=pLsGeSG-BCw|szer=200|poz=left|opis=''La harissa, savoirs, savoir-faire et pratiques culinaires et sociales''}}
+
| '''''[https://ich.unesco.org/en/RL/harissa-knowledge-skills-and-culinary-and-social-practices-01710 Harissa]''''' – chili-pepper paste made in the Maghreb || Tunisia || 2022 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=pLsGeSG-BCw|szer=200|poz=left|opis=''La harissa, savoirs, savoir-faire et pratiques culinaires et sociales''}}
 
|-
 
|-
| rowspan=2 | '''Herbata''' [https://ich.unesco.org/en/RL/culture-of-ay-tea-a-symbol-of-identity-hospitality-and-social-interaction-01685 po turecku] i&nbsp;[https://ich.unesco.org/en/RL/traditional-tea-processing-techniques-and-associated-social-practices-in-china-01884 po chińsku]<br>(zobacz też: [[Kawa czy herbata?]]) || Azerbejdżan, Turcja || 2022 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=we17NAZ93J8|szer=200|poz=left|opis=''Culture of Çay (tea), a&nbsp;symbol of identity, hospitality and social interaction''}}
+
| rowspan=2 | '''Tea''' in the [https://ich.unesco.org/en/RL/culture-of-ay-tea-a-symbol-of-identity-hospitality-and-social-interaction-01685 Turkish] and [https://ich.unesco.org/en/RL/traditional-tea-processing-techniques-and-associated-social-practices-in-china-01884 Chinese] styles<br>(see also: [[Tea or Coffee?]]) || Azerbaijan, Turkey || 2022 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=we17NAZ93J8|szer=200|poz=left|opis=''Culture of Çay (tea), a&nbsp;symbol of identity, hospitality and social interaction''}}
 
|-
 
|-
| Chiny || 2022 ||  {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=Oe6kGFmFLnc|szer=200|poz=left|opis=''Traditional tea processing techniques and associated social practices in China''}}
+
| China || 2022 ||  {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=Oe6kGFmFLnc|szer=200|poz=left|opis=''Traditional tea processing techniques and associated social practices in China''}}
 
|-
 
|-
| '''[https://ich.unesco.org/en/RL/yald-chella-01877 Jalda]''' – uroczysta kolacja spożywana w&nbsp;krajach dawnej Persji w&nbsp;noc przesilenia zimowego, w&nbsp;której szczególną rolę odgrywają czerwone owoce (granaty, arbuzy, winogrona, [https://pl.wikipedia.org/wiki/Głożyna_pospolita głożyna]) || Afganistan, Iran || 2022 || [[File:Yalda Night Table Amsterdam 2011 Photo by Pejman Akbarzadeh Persian Dutch Network.jpg|200px|Stół zastawiony na Jaldę]]
+
| '''[https://ich.unesco.org/en/RL/yald-chella-01877 Yaldā]''' – ritual supper consumed in the lands of the former Persian Empire in the night of winter solstice, in which red fruits (pomegranates, watermelons, grapes, jujube) play a particular role || Afghanistan, Iran || 2022 || [[File:Yalda Night Table Amsterdam 2011 Photo by Pejman Akbarzadeh Persian Dutch Network.jpg|200px|Stół zastawiony na Jaldę]]
 
|-
 
|-
 
| rowspan=2 | '''Kawa''' [https://ich.unesco.org/en/RL/turkish-coffee-culture-and-tradition-00645 po turecku] i&nbsp;[https://ich.unesco.org/en/RL/arabic-coffee-a-symbol-of-generosity-01074 po arabsku]<br>(zobacz też: [[Kawa czy herbata?]]) || Turcja || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=CLo_GwNxR1E|szer=200|poz=left|opis=''Turkish coffee culture and tradition''}}
 
| rowspan=2 | '''Kawa''' [https://ich.unesco.org/en/RL/turkish-coffee-culture-and-tradition-00645 po turecku] i&nbsp;[https://ich.unesco.org/en/RL/arabic-coffee-a-symbol-of-generosity-01074 po arabsku]<br>(zobacz też: [[Kawa czy herbata?]]) || Turcja || 2013 || {{Video|url=https://www.youtube.com/watch?v=CLo_GwNxR1E|szer=200|poz=left|opis=''Turkish coffee culture and tradition''}}

Revision as of 16:53, 4 December 2022

From among the many various traditions on Unesco's Lists of Intangible Cultural Heritage I've picked those which I deemed to be culinary in nature. These are entries related to particular dishes or beverages, ritual meals or even entire cuisines and dietary traditions. I have omitted those entries which are primarily related to traditional methods of food production (agricultural, pastoral, hunting, foraging, fishing, beekeeping, etc.). I will be updating the table as more traditional practices are inscribed by Unesco.

Tradition Countries Year of inscription Video (English or French)
Baguette
(see also: Is Poolish Polish?)
France 2022
Les savoir-faire artisanaux et la culture de la baguette de pain
Les savoir-faire artisanaux et la culture de la baguette de pain


Ukrainian borscht Ukraine 2022
Culture of Ukrainian borscht cooking
Culture of Ukrainian borscht cooking


Ceebu jën – Senegalese dish of rice, fish and vegetables
(see also: A Fried Pie and a Fish Dish)
Senegal 2021
Le ceebu jën, art culinaire du Sénégal
Le ceebu jën, art culinaire du Sénégal


Mediterranean diet Croatia, Cyprus, Greece, Italy, Morocco, Portugal, Spain 2013
Mediterranean diet
Mediterranean diet


Dolma – stuffed vine leaves and vegetables Azerbaijan 2017
Dolma making and sharing tradition
Dolma making and sharing tradition


Ftira – Maltese sourdough flatbread Malta 2020
Il-Ftira, culinary art and culture of flattened sourdough bread in Malta
Il-Ftira, culinary art and culture of flattened sourdough bread in Malta


Harissa – chili-pepper paste made in the Maghreb Tunisia 2022
La harissa, savoirs, savoir-faire et pratiques culinaires et sociales
La harissa, savoirs, savoir-faire et pratiques culinaires et sociales


Tea in the Turkish and Chinese styles
(see also: Tea or Coffee?)
Azerbaijan, Turkey 2022
Culture of Çay (tea), a symbol of identity, hospitality and social interaction
Culture of Çay (tea), a symbol of identity, hospitality and social interaction


China 2022
Traditional tea processing techniques and associated social practices in China
Traditional tea processing techniques and associated social practices in China


Yaldā – ritual supper consumed in the lands of the former Persian Empire in the night of winter solstice, in which red fruits (pomegranates, watermelons, grapes, jujube) play a particular role Afghanistan, Iran 2022 Stół zastawiony na Jaldę
Kawa po tureckupo arabsku
(zobacz też: Kawa czy herbata?)
Turcja 2013
Turkish coffee culture and tradition
Turkish coffee culture and tradition


Arabia Saudyjska, Katar, Oman, Zjednoczone Emiraty Arabskie 2015
Arabic coffee, a symbol of generosity
Arabic coffee, a symbol of generosity


Keşkek – potrawa z kaszy pszennej lub jęczmiennej z gotowanym mięsem przyrządzana uroczyście przy dźwiękach muzyki na specjalne okazje Turcja 2011
Ceremonial Keşkek tradition
Ceremonial Keşkek tradition


Kimjang – koreańska sztuka wyrobu kimchi, czyli pikantnych kiszonek z warzyw i owoców morza Korea Południowa 2013
Kimjang, making and sharing kimchi in the Republic of Korea
Kimjang, making and sharing kimchi in the Republic of Korea


Korea Północna 2015
Tradition of kimchi-making in the Democratic People's Republic of Korea
Tradition of kimchi-making in the Democratic People's Republic of Korea


Krakelingen – okrągłe precelki, pod koniec karnawału rozrzucane ze wzgórza mieszkańcom flandryjskiego miasteczka Geraardsbergen przez członków władz miejskich, którzy wcześniej wypijają po pucharze wina razem z pływającą w nim żywą płotką
(zobacz też: Bajgle, precle, obwarzanki)
Belgia 2010
Krakelingen and Tonnekensbrand, end-of-winter bread and fire feast at Geraardsbergen
Krakelingen and Tonnekensbrand, end-of-winter bread and fire feast at Geraardsbergen


Kuchnia meksykańska Meksyk 2010
Traditional Mexican cuisine
Traditional Mexican cuisine


Kumys (po kazachsku) lub ajrag (po mongolsku) – napój alkoholowy z kobylego mleka wyrabiany przez pasterzy koni ze stepów środkowej Azji Kazachstan 2018
Traditional spring festive rites of the Kazakh horse breeders
Traditional spring festive rites of the Kazakh horse breeders


Mongolia 2019
Traditional technique of making Airag in Khokhuur
Traditional technique of making Airag in Khokhuur


Kuskus – drobna kasza z pszenicy twardej wyrabiana w krajach Magrebu Algieria, Maroko, Mauretania, Tunezja 2020
Les savoirs, savoir-faire et pratiques liés à la production et à la consommation du couscous
Les savoirs, savoir-faire et pratiques liés à la production et à la consommation du couscous


Kwewri – gruzińskie wino dojrzewające w wielkich ceramicznych amforach Gruzja 2013
Ancient Georgian traditional Qvevri wine-making method
Ancient Georgian traditional Qvevri wine-making method


Lawasz, zwany też katyrmą lub jufką – płaski przaśny chleb pieczony w zachodniej i środkowej Azji Armenia 2014
Lavash, the preparation, meaning and appearance of traditional Armenian bread
Lavash, the preparation, meaning and appearance of traditional Armenian bread


Azerbejdżan, Iran, Kazachstan, Kirgistan, Turcja 2016
Flatbread making and sharing culture: Lavash, Katyrma, Jupka, Yufka
Flatbread making and sharing culture: Lavash, Katyrma, Jupka, Yufka


Mała gastronomia Singapuru, łącząca elementy chińskich, malajskich, indyjskich i europejskich tradycji kulinarnych Singapur 2020
Hawker culture in Singapore
Hawker culture in Singapore


Mansaf – jordańska potrawa z jagnięciny lub koźlęciny gotowanej w sosie z owczego lub koziego jogurtu, podawana z kaszą bulgur lub z ryżem oraz z przaśnym chlebem o grubości naleśnika Jordania 2022
Al-Mansaf in Jordan
Al-Mansaf in Jordan


Mesir macunu – cukierki z masy krówkowej zmieszanej z 41 rodzajami ziół i przypraw, które w okolicach równonocy wiosennej rozrzuca się z dachów i minaretów Meczetu Sułtana w Magnezji na wybrzeżu egejskim Turcji, na pamiątkę legendy o tym, jak taka pasta uleczyła matkę Sulejmana Wspaniałego Turcja 2012
Mesir Macunu festival
Mesir Macunu festival


Nouruz – perski Nowy Rok, obchodzony w równownoc wiosenną m.in. poprzez spożycie uroczystego posiłku Afganistan, Azerbejdżan, Indie, Iran, Irak, Kazachstan, Kirgistan, Pakistan, Tadżykistan, Turcja, Turkmenistan, Uzbekistan 2016
Nawrouz, Novruz, Nowrouz…
Nawrouz, Novruz, Nowrouz…


Nsima – wschodnioafrykańska papka z mąki kukurydzianej Malawi 2017
Nsima, culinary tradition of Malawi
Nsima, culinary tradition of Malawi


Oku-noto no Aenokoto – obrzęd odprawiany dwa razy w roku przez rolników z półwyspu Noto w Japonii, polegający na zaproszeniu ducha pola ryżowego do swojego domu na ofiarną ucztę złożoną m.in. z ryżu, fasoli i ryby Japonia 2009
Oku-noto no Aenokoto
Oku-noto no Aenokoto


Oshitushi shomagongo – święto zbiorów dzikich owoców maruli, z których lud Owambo w północnej Namibii wyrabia wino zwane omagongo Namibia 2015
Oshituthi shomagongo, marula fruit festival
Oshituthi shomagongo, marula fruit festival


Pierniki północnochorwackie Chorwacja 2010
Gingerbread craft from Northern Croatia
Gingerbread craft from Northern Croatia


Pilaw, zwany też palawem (po tadżycku) lub palowem (po uzbecku) – potrawa z ryżu, mięsa i warzyw przyrządzana w Azji zachodniej i środkowej Tadżykistan 2016
Oshi Palav, a traditional meal in Tajikistan
Oshi Palav, a traditional meal in Tajikistan


Uzbekistan 2016
Palov culture and tradition
Palov culture and tradition


Piwo belgijskie Belgia 2016
Beer culture in Belgium
Beer culture in Belgium


Pizza neapolitańska Włochy 2017
Art of Neapolitan Pizzaiuolo
Art of Neapolitan Pizzaiuolo


Posiłek gastronomiczny Francuzów – francuski zwyczaj wspólnego celebrowania dobrego jedzenia i picia podczas specjalnych okazji Francja 2010
The gastronomic meal of the French
The gastronomic meal of the French


Raengmyon – pochodzący z Pjongjangu chłodnik z makaronu gryczanego zalanego zimnym wywarem mięsnym z dodatkiem mięsa, warzyw i jajek Korea Północna 2022
Pyongyang Raengmyon custom
Pyongyang Raengmyon custom


Rum jasny kubański Kuba 2022
Knowledge of the light rum masters
Knowledge of the light rum masters


Slava – dzień świętego patrona danej rodziny (rodzaj kolektywnych imienin) obchodzony w Serbii poprzez uroczysty posiłek, w którym główną rolę odgrywa slawski kołacz Serbia 2014
Slava, celebration of family saint patron's day
Slava, celebration of family saint patron's day


Śliwowica serbska Serbia 2022
Social practices and knowledge related to the preparation of the traditional plum spirit, šljivovica
Social practices and knowledge related to the preparation of the traditional plum spirit, šljivovica


Święto Smoczych Łodzi obchodzone w Chinach na pamiątkę tego, jak poeta Qū Yuán (czyt.: ćchu jłen; IV/III w.p.n.e.), niczym Wanda Krakówna, w obliczu obcej inwazji utopił się w rzece. W ramach obchodów spożywa się zongzi (czyt.: cąkcy), czyli czworościenne knedle z kleistego ryżu z mięsnym lub słodkim nadzieniem, które gotuje się zawinięte w liście bambusa, oraz pije się xiónghuáng jiǔ (czyt.: siąchłan ciuł), czyli wino ryżowe lub jaglane z dodatkiem sproszkowanego realgaru (czerwonego minerału złożonego głównie z siarczku arsenu). Chiny 2009
The Dragon Boat festival
The Dragon Boat festival


Washoku – tradycyjna kuchnia japońska celebrowana szczególnie podczas obchodów Nowego Roku Japonia 2013
Washoku, traditional dietary cultures of the Japanese
Washoku, traditional dietary cultures of the Japanese