5,078
edits
Changes
Jump to navigation
Jump to search
{{cytat| Stał się tedy srogi ''fremitus'' [szmer] i trzaskanie szablami pytając się: „Kto taki? podajcie nam sam wnet go tu będziemy bigosowali.” | źródło = PasekCenturies later, Jan Chryzostom (1843) ''Reszty Manuskryptu własnoręcznego Jana Chryzostoma na Gosławcach Paska''}} Co całkiem blisko sparafrazował Sienkiewicz w ''Potopie'': {{cytat| – A hu! A co?! Dobrze wam psiajuchy!… Z Polakami zachciało się wam wojować? Macie teraz Polaków!!– Dawajcie ich sam!… Na szable ich!… Bigosować!… | źródło = Sienkiewicz, Henryk Polish President Bronisław Komorowski (1886a historian by training) ''Potop''}} Dzielna polska szlachta szła z duchem czasu i nauczyła się nawet urządzać bigosowanie przy użyciu broni palnej, o czym znowu zaświadcza Wacław Potocki: {{cytat| <poem>Jeszcze się kościołemChodkiewicz bawił, kiedy szpieg na szpiegu jedzie,Że się Osman u niego kładzie na obiedzie.A ten skoro nabożne modlitwy odprawi,Wstawszy z kolan na nogi: "rad mu będę, prawi,Tylko niechaj nie mieszka, niech nie kwasi grochumade a reference to this tradition in his famous speech to the German Marshall Fund in Washington,Będzie bigos gorący z ołowiu i z prochuD.Jeżeli też chce zażyć pieczeni podróżnej,Gotowi zarębacze czekają i z rożnyC."</poem>| źródło = Potocki, Wacław (1670) [https://pl.wikisource.org/wiki/Wojna_chocimska_(Potocki)/cz%C4%99%C5%9B%C4%87_IV ''Transakcja wojny chocimskiej'', cz. IV]}} Do tej tradycji nawiązał po latach prezydent Rzeczypospolitej Bronisław Komorowski (z wykształcenia historyk) w słynnym przemówieniu na forum organizacji Niemiecki Fundusz Marshalla (GMF) w Waszyngtonie, które było później szeroko komentowane w kraju:
Przy trzeciej fazie biedna tłumaczka zupełnie się pogubiła i przełożyła "bigosowanie" jako The above translation is mine, but during the actual speech, by the time the president had got to the third phase, the poor interpreter got so lost that she rendered ''stewingbigosować'', czyli as "duszeniestewing". Well, więc nie jestem pewienbigos is a kind of stew, czy amerykańska publiczność do końca zrozumiała ten błyskotliwy miniwykład z historii polskiej kuchni i polskiego parlamentaryzmubut it didn't make any sense in this context, so I'm not sure whether the American audience ever understood this short lecture in the history of Polish cuisine and Polish parliamentarism.
}}
== BigosowaćBigos them up! ==Kto czytał trylogię SienkiewiczaApart from ''bigos'', ten może pamiętaćthere's also the quaint Polish verb ''bigosować'', że słowa which means "bigosowaćto chop" or "to hack" używano też metaforycznie w . And it wasn't only used in culinary contexts;zgoła pozakulinarnych kontekstachit also referred to one of the favourite methods of torture and execution used by the Polish noblemen; to "bigos someone up" was to hack him to pieces with sabres. Bigosowanie było po prostu formą kaźni polegającą na siekaniu delikwenta szablami na drobne kawałeczki"Bigos them up!" is a call we can find in the 17th-century diaries of Jan Chryzostom Pasek and in the historical novels by Henkry Sienkiewicz that Pasek inspired. Możemy się z nim spotkać na przykład The valiant Polish nobility apparently kept abreast of times and even learned to bigos with the use of firearms, as we wspomnieniach Jana Chryzostoma Paska z 1662 rcan see in another of Wacław Potocki's poems, where he mentions "hot bigos of lead and gunpowder".:
[[File:Komorowski bigos.jpg|thumb|250px|Prezydent Bronisław Komorowski z małżonką bigosują mięso (w tym wypadku na żurek).]]
{{cytat
| Były w polskim sejmie trzy fazy dochodzenia do decyzji politycznych. Pierwsza faza to była faza zgłaszania poglądów. Każdy mógł sobie zgłosić, jaki chciał. Druga faza to była faza ucierania poglądów… Ucieranie to jest coś jak w wielkim tyglu, jeżeli trze się, aż się zrobi jednolita masa. Ucierano poglądy przez długotrwałą dyskusję. Ale jeśli to nie pomogło i niech choćby jedna osoba [była] niezdecydowana albo przeciwna, to mogła wstać na sali parlamentu polskiego, krzyknąć "liberum veto" i czym prędzej uciec. Zrywała w ten sposób sejm. Więc polska szlachta wymyśliła trzecią fazę działania: to była faza bigosowania… Bigos to szczególne, specyficzne danie: kapusta siekana i siekane mięso długotrwale gotowane. No więc trzecia faza – siekanie, bigosowanie – polegało na tym, że krewka szlachta chwytała za szable i takiego, który psuł ustrój państwa, który psuł prawo, po prostu brała na szable, nim zdążył uciec. <small>[…]</small> Nie wiem, jak sobie z tym poradzi Unia Europejska, ale tam jest liberum veto i od czasu do czasu trzeba brać się za bigosowanie.
| There used to be three phases of arriving at a political decision in the Polish parliament. The first phase was that of presenting views. Everyone could present any opinion they wanted. Then came the grinding phase. Grinding as in a great mortar, where you grind until you produce a uniform mass. Opinions were ground through a long-term discussion. But if this didn't help and if at least one person remained unconvinced or opposed, then he could take the floor of the Polish parliament, shout liberum veto and scurry away – thus dissolving the parliament. So the Polish nobility came up with a third phase: it was the phase of making bigos. Bigos is a peculiar dish: shredded cabbage and chopped meat stewed for a long time. So the third phase – that of making bigos – meant that the rash nobles would grab their sabres and hack him to pieces, the one who upset the government, who upset the law, before he could get away. | źródło = Komorowski, Bronisław, cyt. wquoted in: ''[https://wpolityce.pl/polityka/108494-kontrowersyjne-przemowienie-prezydenta-w-usa-bigos-to-szczegolne-danie-kapusta-siekana-i-siekane-mieso-dlugotrwale-gotowane wPolityce.pl,]'' 19 grudnia December 2010 r., own translation
}}
== Bigos nowej fozy ==
