Changes

Poland entered the 18th-century as an empire in decline, in personal union with the small, but rich, Electorate of Saxony under King Augustus II of house Wettin. Just before the end of the previous century (1698), Augustus was visisted by Tsar Peter the Great of Russia, on his way back from his grand survey of Europe. Both monarchs were unusually tall, strong and able to consume copious amount of alcohol. When they met, they engaged in a several-day-long bout of binge drinking punctuated with cannon-shooting and bare-handed-horseshoe-breaking contests. And, while they were at it, they also decided to wage war against Sweden. Soon afterwards (1700), a coalition of Saxon, Russian and Danish forces attacked the mighty Baltic empire. But like many drunk ideas, so did this go not exactly as intended. The Swedes smashed the Danes in Zealand, the Russians at Narva and the Saxons on the Daugava, and then proceeded to invade Poland. Polish senators tried to explain to King Charles XII of Sweden that Augustus was at war with him as elector of Saxony rather than as king of Poland, which wished to remain neutral. To no avail. The Swedes soon captured Vilno, Warsaw, Poznań and Cracow (1702), and Charles started looking around to find a new king for Poland. His first choice was James Sobieski, the eldest son of the previous king, but Augustus had him imprisoned in Saxony (1704).

BenderyBender, miasteczko na obszarze dzisiejszego Naddniestrza a town in what is now Transnistria (między Mołdawią a Ukrainąbetweeb Moldova and Ukraine), to jedyne miejsce w Turcji Osmańskiej, w którym Leszczyński przebywał przez jakiś czaswas where King Charles stayed a for a few years after Poltava and the only place in the Ottoman Empire where Stanisław spent any amount of time. Nigdy w życiu nie był w KonstantynopoluHe never was in Contantinople, ani tym bardziej w tureckiej niewolilet alone in an Ottoman prison. Ostatecznie Eventually (1714) Karol osadził Leszczyńskiego w należącym do Szwecji niemieckim księstewku Dwóch Mostów , Charles gave him the Swedish-owned Duchy of Two Bridges (now Zweibrücken, Germany), gdzie zainspirowany architekturą tureckiego pogranicza eks-król zbudował sobie pałacyk o egzotycznej nazwie where the former Polish king, inspired by Ottoman architecture, built himself a little palace he called Tschifflik (z tureckiego from Turkish ''çiftlik'', „gospodarstwo”or "farm"). Niestety po śmierci swojego szwedzkiego protektora Unfortunately, Stanisław had to move out after his Swedish protector passed away (1718) musiał się Leszczyński stamtąd wynieść, więc przeprowadził się do dość skromnej rezydencji w pobliskim Wissembourguso he moved to a modest palace in nearby Wissembourg. Miejscowość ta leży w AlzacjiIt's a town in Alsace, regionie zamieszkanym wówczas przez ludność niemieckojęzycznąa region which by that point had belonged to France for almost forty years, but was still mostly German-speaking (Alsace would later change hands between Germany and France like a który od niecałych czterdziestu lat należał do Francji (później Alzacja krążyła jeszcze jak piłeczka pingpongowa między Niemcami i Francjąping pong ball, ostatecznie pozostając w rękach tej drugiejeventually staying with the latter). I być może tam Leszczyński pozostałby już do końca życiaMaybe Stanisław would have stayed there for the rest of his life, gdyby nie dość nieoczekiwane przybycie dziewosłębów z Wersalu (1725)if not for an unexpected visit by matchmakers from Versailles, którzy poprosili Leszczyńskiego o rękę jego córkiwho asked him for his daughter's hand in the name of King Louis XV of France. And so Princess Marie Leszczyńska married Louis, królewny Mariiseven years her junior, dla młodszego od niej o&nbspand proved to be an ideal wife;siedem lat króla francuskiego Ludwika XVshe gave him ten children without getting much in the way of his liaisons with numerous mistresses. Maria okazała się idealną żoną – urodziła Ludwikowi dziesięcioro dzieci i nie przeszkadzała mu w relacjach z licznymi metresami. Jej rodziceHer parents, żeby być bliżej córkiwho wanted to be closer to their daughter, przenieśli się do moved in to Chambord, jednego z najbardziej wypasionych zamków nad Loarąone of the most luxurious ''châteaux'' of the Loire Valley.

Tymczasem w Polsce panował znowu August IIMeanwhile, aż wreszcie zakończył swój hulaszczy żywotback in Poland, umierając na gangrenę po amputacji stopy cukrzycowej Augustus II continued to reign until he ended his gluttonous life by dying from gangrene after diabetic foot amputation (1733). LeszczyńskiStanisław, licząc na pomoc ze strony zięciacounting on his son-in-law's support, uznał, że decided it was a good occasion to dobra okazja, by spróbować odzyskać polską koronętry and win back the Polish throne. Pojechał więc ''He travelled incognito'' do Warszawyback to Warsaw, gdzie objawił się niespodziewanie na sejmie elekcyjnym i został wybrany where he made his sudden appearance on the election field and was chosen – tym razem już legalnie legally, this time – na królaas king of Poland. Jego wcześniejszą koronację uznano za ważnąHis earlier coronation was deemed valid, więc nie trzeba było jej powtarzaćso there was no need to repeat it. Jednak sytuacja sprzed niemal trzydziestu lat powtórzyła sięHowever, the history from almost thirty years before repeated itself in reverse – foreign troops, tylko na odwrót: obce wojskaRussian this time around, tym razem rosyjskiecaptured Praga, zajęły warszawską Pragęthe eastern suburb of Warsaw, gdzie urządziły konkurencyjną elekcję syna Augusta where they arranged a rival election of Augustus II's son, który wkrótce potem został w Krakowie ukoronowany jako August soon afterwards crowned in Cracow as King Augustus III . Stanisław escaped from Warsaw to Danzig (tym razem użyto tradycyjnych insygniów; żeby nie naruszyć zapieczętowanych zamków w drzwiach do skarbca wawelskiego, wydobyto je przez dziurę wybitą w ścianieGdańsk). Stanisław uciekł z Warszawy do Gdańska, które a city which managed to miasto dość długo i dzielnie stawiało opór Rosjanomhold out against a Russian siege for some time. Oplatająca Europę sieć konkurencyjnych sojuszy zmieniła walkę o polski tron w międzynarodowy konfliktA network of alliances covering Europe transformed the fight for the Polish throne into a major international conflict, który which – choć zwany polską wojną sukcesyjną despite being known as the War of Polish Succession – toczył się głównie we Włoszech i nad Renemwas fought out mostly in Italy and on the banks of the Rhine. Francja szybko zajęła sąsiednią LotaryngięFrance was quick to capture Lorraine, ale – nie licząc małego i nieudanego desantu na but (except a small and unsuccessful landing operation in Westerplatte – Stanisławowi realnie nie pomogłanear Danzig) did little to help Stanisław keep his crown. Gdańsk w końcu upadłIn the end, Danzig fell and Stanisław, disguised as a Stanisław przebrany za chłopa uciekł peasant, escaped (który once again) to już raz?Königsberg (now Kaliningrad, Russia) do Królewca.  [[File:Baba au rhum chez roi Stanislas.jpg|thumb|upright|left|A ''baba au rhum'' being devoured at the court of King Stanislas at Lunéville. Still from Arnaud Sélignac's 2007 biopic ''Divine Émilie''.]]