Changes

Jump to navigation Jump to search
{{clear}}
{| class="wikitable"
! style="width: 43%;" | Pierwsze drukowane książki kucharskie w danym językuFirst cookbooks printed in given languages! style="width: 14%; text-align: center" | DekadaDecade! cstyle="width: 43%;" | Wybrane wydarzenia w Europie dla orientacjiSelected events in Europe, for orientation
|-
|
[[File:Gutenberg drukuje.jpg|100x150px|Johannes Gutenberg]]
| valign=top style="text-align: left;" |
• 1453, Konstantynopol Contantinople (Istanbul) Turcy osmańscy pod wodzą sułtana MehmedaOttoman Turks under Sultan Mehmed&nbsp;II zdobywają stolicę wschodniego Cesarstwa Rzymskiego.capture the capital city of the eastern Roman Empire</br>• 1455, Moguncja Mayence (Mainz) – Johannes Gutenberg (<big>☚</big>) drukuje pierwszą książkę prints the first book (Biblięa Bible) przy użyciu ruchomej czcionkiusing a movable-type printing press.
|-
| valign=bottom style="text-align: left;" |
• Bartolomeo Platina (<big>☛</big>), '''''De honesta voluptate et valetudine''''', Rzym okRome ca. 1470 – po&nbsp;in '''łacinieLatin'''.
| valign=top style="height: 100px; text-align: center"|1461–1470
[[File:Platina 1.jpg|100x150px|Bartolomeo Sacchi zwany Platinąaka Platina]]
| style="text-align: left;" |
• 1461, Francja France – François Villon sporządza swój wierszowany writes his testamentin verse.</br>• 1466, Thorn (Toruń ) król polski Kazimierz Jagiellończyk i&nbsp;wielki mistrz krzyżacki King Casimir Jegiellon of Poland and Ludwig von Erlichshausen podpisują traktat pokojowy kończący wojnę trzynastoletnią i&nbsp;oddający Polsce dostęp do morza, Grand Master of the Teutonic Order of Knight, sign a peace treaty, ending the Thirteen-Year War and restoring Poland's access to the Baltic Sea.
|-
|
| valign=top style="height: 100px; text-align: center"|1471–1480
[[File:MemlingJudgmentCentre.jpg|100x150px|Hans Memling, Sąd OstatecznyLast Judgement, middle panel środkowy]]
| valign=top style="text-align: left;" |
• 1473, Morze Północne North Sea w&nbsp;ramach wojny angielskoas part of the Anglo-hanzeatyckiej gdańscy korsarze zdobywają łup w&nbsp;postaci tryptyku Hanseatic War, corsairs from Danzig (Gdańsk) loot the ''Sąd OstatecznyLast Judgement'' triptych (<big>☚</big>) pędzla Hansa Memlingaby Hans Memling (now still in Gdańsk).</br>• 1473, Cracow (Kraków ) – Kasper Straube drukuje ścienny kalendarz astrologiczny na rok prints an astrological wall calendar for the year 1474, najstarszy znany tekst wydrukowany w&nbsp;Polscethe first text known to be printed in Poland.
|-
| valign=bottom style="text-align: left;" |
• Peter Wagner, '''''Küchenmeisterei''''', Norymberga Nuremberg 1485 – po&nbsp;in '''niemieckuGerman'''.</br>• '''''Le Viandier''','' Paryż Paris 1486 – po&nbsp;in '''francuskuFrench'''.</br>• Bartolomeo Platina, '''''De la honesta voluptate e valetudine''''', Wenecja Venice 1487 – po&nbsp;in '''włoskuItalian''' (przekład z&nbsp;łacinytranslated from Latin).
| valign=top style="height: 100px; text-align: center"|1481–1490
[[File:Dama z&nbsp;gronostajem 1.jpg|100x150px|Leonardo da Vinci, Dama z&nbsp;gronostajem]]
| valign=bottom style="text-align: left;" |
• 1489, Kraków Cracow – Veit Stoß kończy pracę nad głównym ołtarzem kościoła mariackiegofinishes his work on St. Mary's altarpiece, arcydziełem rzeźby gotyckieja masterpiece of Gothic sculpture (still in Cracow).</br>• 1489, Mediolan Milan – Leonardo da Vinci maluje paints ''Damę z&nbsp;gronostajemLady with an Ermine'' (<big>☚</big>), arcydzieło malarstwa renesansowegoa masterpiece of Renaissance painting (now in Cracow).
|-
| valign=bottom style="text-align: left;" |
• Richard Pynson, '''''The Boke of Cokery''''', Londyn London 1500 – po&nbsp;in '''angielskuEnglish'''.
| valign=top style="height: 100px; text-align: center"|1491–1500
[[File:Kolumb 1.jpg|100x150px|Cristoffa Colombo]]
| valign=top style="text-align: left;" |
• 1492 – Cristoffa Colombo (<big>☚</big>) płynie pod banderą hiszpańską szukać zachodniej drogi do Indii i&nbsp;trafia na Karaibysails under a Spanish ensign in search of a western route to India, ending up in the Caribbean.
|-
|
| valign=top style="height: 100px; text-align: center"|1501–1510
[[File:Aleksander Jagiellończyk 1.jpg|100x149px|Aleksander JagiellończykAlexander Jagiellon]]
| style="text-align: left;" |
• 1505, Radom – król polski Aleksander Jagiellończyk King Alexander Jagiellon of Poland (<big>☚</big>) podpisuje konstytucję signs the ''Nihil noviNovi''act, ustanawiając w&nbsp;Polsce monarchię parlamentarnąestablishing parliamentary monarchy in his kingdom.
|-
| style="text-align: left;" |
• Thomas van der Noot, '''''Een notabel boecxken van cokeryen''''', Bruksela Brussels 1514 – po&nbsp;in '''holenderskuDutch'''.</br>• Robert de Nola, '''''Llibre del coch''''' (<big>☛</big>), Barcelona 1520 – po&nbsp;in '''katalońskuCatalan'''.
| valign=top style="height: 100px; text-align: center"|1511–1520
[[File:Libre de doctrina pera ben Seruir, de Tallar, y del Art de Coch 1520 tp.jpg|100x150px|Llibre del coch, strona tytułowatitle page]]
| valign=bottom style="text-align: left;" |
• 1517, Wittenberga Wittenberg – Martin Luther ogłasza publishes his 95 tez przeciwko sprzedaży odpustówtheses against the sale of indulgencies, zapoczątkowując reformację protestanckąkicking off the Protestant Reformation.</br>• 1518, Kraków Cracow król polski Zygmunt&nbsp;King Sigismund I Jagiellończyk poślubia mediolańską księżniczkę Bonę SforzęJagiellon of Poland marries the Milanese princess Bona Sforza.
|-
| style="text-align: left;" |
• Robert de Nola, '''''Libro de guisados''''', Toledo 1525 – po&nbsp;in '''hiszpańskuSpanish''' (przekład z&nbsp;katalońskiegotranslated from Catalan).
| valign=top style="height: 100px; text-align: center"|1521–1530
[[File:Kopernik 1.jpg|100x150px|Niklas Koppernigk]]
| style="text-align: left;" |
• 1522, Graudenz (Grudziądz ) kanonik warmiński Niklas Koppernigk aka Copernicus (<big>☚</big>) wygłasza na sejmiku Prus Królewskich przemówienie na temat polityki monetarnej, canon of Ermland, delivers a speech about monetary policy at the dietine of Royal Prussia.</br>• 1526, Mohacz Mohács Ludwik Jagiellończyk, król czeski, węgierski i&nbsp;chorwackiKing Louis Jagiellon of Bohemia, ginie w&nbsp;bitwie z&nbsp;Turkami osmańskimi dowodzonymi przez sułtana Sulejmana WspaniałegoHungary and Croatia dies in a battle against Ottoman Turks led by Sultan Suleiman the Magnificent.
|-
| valign=bottom style="text-align: left;" |
• Pavel Severýn, '''''Kuchařství''''', Praga Prague 1535 – po&nbsp;in '''czeskuCzech''' (przekład z&nbsp;niemieckiegotranslated from German).</br>• '''''Kuchmistrzostwo''''', Kraków Cracow 1536 – po&nbsp;in '''polskuPolish''' (przekład z&nbsp;czeskiegotranslated from Czech).
| valign=top style="height: 100px; text-align: center"|1531–1540
[[File:Henryk VIII.jpg|100x150px|Henryk Henry VIII]]
| style="text-align: left;" |
• 1534, Londyn London król HenrykKing Henry&nbsp;VIII (<big>☚</big>) zostaje głową Kościoła w&nbsp;Angliibecomes the head of the Church of England.
|}

Navigation menu